Według specjalistów różne rodzaje raka to jeden z najczęstszych powodów śmierci na całym świecie. Skłonności do raka bywają dziedziczne, jak np. w przypadku raka piersi lub raka jelita, albo zostają wywołane różnymi czynnikami. „Rak” jest to termin zbiorowy dla kilku rodzajów zmian, które łączy jedno - nadmierny przerost komórek. Guz łagodny jest nierakotwórczy i nie przenosi się do innych komórek, natomiast guz złośliwy może rozprzestrzeniać się po całym organizmie.
Wzrost raka i przerzuty
W zdrowym ciele tryliony komórek, z których jest zbudowany, rośnie i dzieli się, ponieważ organizm potrzebuje ich do codziennego funkcjonowania. Zdrowe komórki mają określony cykl życia, rozmnażając się i umierając w sposób określony przez jej rodzaj. Nowe komórki zastępują stare lub te uszkodzone po ich śmierci. Rak zakłóca ten proces i prowadzi do nieprawidłowego wzrostu komórek. Jest to spowodowane zmianami lub mutacjami w DNA. DNA istnieje w poszczególnych genach każdej komórki. Ma instrukcje, które mówią komórce, jakie funkcje mają wykonywać, jak rosnąć i się dzielić. Mutacje występują często w DNA, ale zwykle komórki korygują te błędy. Gdy błąd nie zostanie naprawiony, komórka może stać się rakowa. Mutacje mogą spowodować, że komórki, które należy wymienić, przeżyją zamiast umrzeć, a nowe komórki utworzą się, gdy nie będą już potrzebne. Te dodatkowe komórki mogą dzielić się w niekontrolowany sposób, powodując tworzenie się zmian zwanych guzami. Guzy mogą powodować różne problemy zdrowotne, w zależności od tego, gdzie rosną. Ale nie wszystkie nowotwory są rakowe. Łagodne guzy są nienowotworowe i nie rozprzestrzeniają się na pobliskie tkanki. Czasami mogą urosnąć i powodować problemy, gdy naciskają na sąsiednie narządy i tkanki. Nowotwory złośliwe są rakowe i mogą atakować inne części ciała. Niektóre komórki rakowe mogą również migrować przez układ krwionośny lub limfatyczny do odległych obszarów ciała. Ten proces nazywa się przerzutami. Raki z przerzutami są zwykle trudniejsze do leczenia i bardziej śmiertelne.
Rodzaje raka
Nowotwory są nazwane na podstawie obszaru, w którym się rozpoczynają, i rodzaju komórki, z której są zbudowane, nawet jeśli rozprzestrzeniają się na inne części ciała. Na przykład rak, który zaczyna się w płucach i rozprzestrzenia do wątroby, jest nadal nazywany rakiem płuc. Do najczęściej występujących zaliczane są jeszcze: rak piersi, rak dna jamy ustnej, rak prostaty, rak płuc, rak jelita. Istnieje również kilka terminów klinicznych używanych w odniesieniu do niektórych ogólnych rodzajów raka:
Rak to rak, który zaczyna się w skórze lub tkankach wyściełających inne narządy.
Mięsak to rak tkanek łącznych, takich jak kości, mięśnie, chrząstki i naczynia krwionośne (np. naczyniakomięsak limfatyczny).
Białaczka to rak szpiku kostnego, który tworzy komórki krwi (np. ostra białaczka szpikowa).
Chłoniak i szpiczak to nowotwory układu odpornościowego.
Czynniki ryzyka i leczenie
Bezpośrednią przyczyną raka są zmiany (lub mutacje) DNA w komórkach. Mutacje genetyczne mogą być dziedziczone. Mogą również wystąpić po urodzeniu w wyniku działania sił środowiskowych. Niektóre z tych sił obejmują: narażenie na substancje chemiczne, ekspozycję na promieniowanie rakotwórcze, ekspozycję na słońce, niektóre wirusy, takie jak wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), palenie, rodzaj diety i poziom aktywności fizycznej. Ryzyko raka rośnie z wiekiem. Niektóre istniejące schorzenia, które powodują zapalenia mogą również zwiększać ryzyko raka. Przykładem jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego, przewlekła zapalna choroba jelit. Znajomość czynników przyczyniających się do raka może pomóc prowadzić styl życia, który zmniejsza ryzyko zachorowania. Według ekspertów jest sześć najlepszych sposobów zapobiegania rakowi:
Przestań używać tytoniu i unikaj biernego palenia.
Jedz zdrową, zbilansowaną dietę.
Ogranicz spożycie przetworzonych mięs.
Rozważ przyjęcie „diety śródziemnomorskiej”, która koncentruje się głównie na produktach roślinnych, chudych białkach i zdrowych tłuszczach.
Unikaj alkoholu lub pij z umiarem. Umiarkowane picie definiuje się jako jeden napój dziennie dla kobiet w każdym wieku i mężczyzn w wieku powyżej 65 lat oraz maksymalnie dwa napoje dziennie dla mężczyzn w wieku 65 lat i młodszych.
Utrzymuj zdrową wagę i pozostań aktywny, wprowadzając co najmniej 30 minut aktywności fizycznej każdego dnia.
Najczęstsze rodzaje leczenia raka to:
Operacja - chirurgicznie usuwa jak najwięcej zmutowanej tkanki.
Chemoterapia - wykorzystuje leki toksyczne dla komórek, aby zabić szybko dzielące się komórki rakowe.
Radioterapia - wykorzystuje silne, skoncentrowane wiązki promieniowania wewnątrz (brachyterapia) lub na zewnątrz (promieniowanie zewnętrzne), aby zabić komórki rakowe.
Przeszczep komórek macierzystych (szpiku kostnego) - naprawia chory szpik kostny zdrowymi komórkami macierzystymi.
Immunoterapia (terapia biologiczna) - wykorzystuje przeciwciała, aby pomóc układowi odpornościowemu w rozpoznaniu raka, aby mógł go zwalczyć.
Terapia hormonalna - usuwa lub blokuje hormony, które napędzają niektóre nowotwory.
Ukierunkowana terapia lekowa - wykorzystanie leków, aby zakłócać działanie niektórych cząsteczek, które pomagają komórkom rakowym rosnąć i przetrwać.
Bibliografia:
Źródło grafiki: pixabay.com
Więcej komentarzy...