Atopowe zapalenie skóry, powszechnie nazywane AZS lub egzemą, to przewlekła choroba skóry, najczęściej dotykająca dzieci i niemowlęta. Choroba objawia się najczęściej do 1. roku życia. Według różnych organizacji zdrowotnych na świecie na AZS choruje ok. 20% dzieci i od 1% do 3% dorosłych. Cechą charakterystyczną atopowego zapalenia skóry jest nawracający świąd i pojawiające się na skórze bardzo swędzące miejsca z przesuszoną skórą. Obszary na skórze szczególnie często dotykane przez chorobę to te w których jest ona najcieńsza, tj. od wewnętrznej strony rąk, na szyi i w okolicy pasa. Choroba nasila się, aby potem słabnąć i znów powracać, co jest bardzo uciążliwe dla pacjenta - powoduje nie tylko dyskomfort fizyczny, ale też psychiczny. Wbrew krzywdzącym skojarzeniom AZS nie jest w żaden sposób zaraźliwe, nie można przejąć egzemy przez kontakt z chorym.
Objawy
U niemowląt poniżej 2. roku życia:
- wysypka, pojawiająca się na policzkach i skórze głowy,
- w zaatakowanych chorobą miejscach mogą wystąpić pęcherzyki, grudki, zaczerwienienia,
- wyciek płynu z obszarów dotkniętych wysypką (pęcherzyków),
- uporczywe swędzenie, doprowadzające do rozdrapywania chorobowo zmienionych miejsc.
U dzieci powyżej 2. roku życia, aż do pełnoletności:
- wysypka za zgięciami łokci i kolan, na szyi, nadgarstkach, kostkach i zmarszczkach między pośladkami a nogami,
- wysypka może przyjmować coraz ciemniejszy kolor,
- mogą powstawać trwałe zrogowacenia na skórze wywołujące intensywne swędzenie.
Przyczyny
Zdecydowanie największą rolę odgrywa tutaj genetyka. Choroba często przechodzi z pokolenia na pokolenie. Przyczyny występowania atopowego zapalenia skóry są bardzo podobne do alergii – mogą obejmować kurz, roztocza, pyłki roślin, alergeny pokarmowe, a także czynniki środowiskowe (zanieczyszczenie powietrza) i stres.
Diagnostyka
Dzieci dotknięte tą chorobą często korzystają z pomocy wielu specjalistów: dermatologów, alergologów, pediatrów, dietetyków i psychologów. Jeśli zauważymy u dziecka wspomniane objawy warto wybrać się w pierwszej kolejności do dermatologa. Na postawie obrazu klinicznego i szczegółowego wywiadu lekarz dokonuje rozpoznania AZS. W diagnozowaniu AZS stosuje się tzw. kryteria diagnostyczne, rozpoznawcze (znane jako kryteria Hanifina i Rajki).
Dodatkowo u dzieci powyżej 4. roku życia wykonuje się punktowe testy alergiczne, które pomagają stwierdzić, czy AZS ma w tym przypadku podłoże alergiczne.
Leczenie
Niestety nie ma uniwersalnego lekarstwa, które doprowadzi do całkowitego wyleczenia AZS. Można jedynie łagodzić objawy choroby. Dzięki konsultacji dermatologicznej obejmującej wywiad i analizę wyników testów alergicznych (jeśli zostały zlecone), lekarz specjalista dermatolog dostosuje plan leczenia do wieku pacjenta, występujących objawów i zaawansowania choroby. W niektórych przypadkach choroba może cofnąć się na długo, a w niektórych pozostać na całe życie. Jeżeli na drodze diagnostyki ustalono, że choroba ma podłoże alergiczne, to należy w pierwszej kolejności wyeliminować czynniki, które mogą pogarszać stan pacjenta. Oprócz tego należy stosować preparaty silnie natłuszczające skórę o pH 5,5 i przeznaczone specjalnie do skóry dotkniętej egzemą - dotyczy to balsamów do ciała, mleczek, maści, płynów do kąpieli i pod prysznic. W przypadku tworzenia się grudek i pęcherzy z płynem należy stosować dodatkowo środki przeciwzapalne wyznaczone przez lekarza. W cięższych przypadkach należy poddać dziecko fototerapii i hospitalizacji. W przypadku alergii wskazane będzie przeprowadzenie odczulania (immunoterapii alergenowej).
Profilaktyka i badania
Profilaktyka choroby polega na przestrzeganiu kilku zasad w życiu codziennym. Ubrania noszone przez osobę dotkniętą schorzeniem muszą być przewiewne i wykonane z naturalnych materiałów, np. bawełny. Codzienne kąpiele powinny odbywać się w niewysokiej temperaturze wody, do 37ºC. Oprócz tego warto stosować emolienty przeznaczone specjalnie do kąpieli i preparaty apteczne, posiadające atesty, bez sztucznych barwników i alergenów. W diecie należy unikać słodyczy, fast foodów i ostrych przypraw, które mogą zaostrzać objawy. Pomieszczenia, w których przebywa chory należy wietrzyć, a także zadbać o ich odpowiednie nawilżenie. Bezwzględnie należy unikać kontaktu z dymem papierosowym.
W przypadku AZS ogromną rolę odgrywa świadomość pacjenta. Powstają nawet specjalne tzw. szkoły atopii, gdzie prowadzona jest edukacja pacjentów i ich rodzin na temat choroby oraz postępowania prowadzącego do złagodzenia objawów.
Bibliografia
źródło grafiki: pixabay.com
Więcej komentarzy...