Gorączka muchy piaskowej zwana "gorączką pappatatów", "gorączką trzydniową" lub "gorączką piaskową", jest ostrą infekcją wirusową, która powoduje samoograniczające się objawy grypopodobne i charakteryzuje się szybkim początkiem. Ta zakaźna choroba wywołana jest przez flebowirusa (rodzina Bunyaviridae). Jest przenoszona na ludzi przez krwiożercze samice muchy piaskowej (zwłaszcza Phlebotomus papatasii, P. perniciosus i P. perfiliewsi). Choroba występuje powszechnie na terenach endemicznych w miesiącach letnich, a zwłaszcza w sierpniu, po rozmnażanu się much piaskowych. Gorączka muchy piaskowej jest powszechna w wilgotnych krajach podzwrotnikowych półkuli wschodniej, szczególnie wokół Morza Śródziemnego, Bliskiego Wschodu i niektórych części Indii.
Żywicielami mogą być kręgowce ciepło- i zimnokrwiste oraz ewentualnie rośliny i wciornastki (maleńkie skrzydlate owady z rzędu Thysanoptera).
U ludzkich gospodarzy wirus namnaża i rozprzestrzenia się po całym ciele. W ciągu dwóch i pół do pięciu dni po ekspozycji pojawia się nagle uczucie zmęczenia, ból brzucha i zawroty głowy, a następnie w ciągu jednego dnia uczucie chłodu i gwałtowny wzrost temperatury do 38,8° – 40,3° C.
Rekonwalescencja może trwać kilka dni lub kilka tygodni, ale rokowanie jest zawsze korzystne. Leczenie jest całkowicie objawowe.
Objawy
Objawy choroby występują od dwóch do pięciu dni po ugryzieniu. Osoba ugryziona nie odczuwa bólu. W miejscu ukąszenia przez muchę piaskową można zaobserwować niewielką grudkę, a temperatura ciała wzrasta po okresie inkubacji trwającym 3–6 dni. Wirus można zidentyfikować we krwi w okresie 24 godzin przed i po wystąpieniu gorączki.
Najczęstsze objawy to:
- wysoka gorączka od 39 do 40°C, utrzymująca się średnio trzy dni (1-9 dni).
- utrata apetytu,
- zmęczenie,
- rozlany ból mięśni,
- ból stawów,
- ból głowy okolicy czołowej,
- ból za gałką oczną,
- osłabienie i trudności w poruszaniu się
- biegunka,
- nudności,
- wymioty,
- ból brzucha,
- rzadko można zaobserwować wysypkę plamisto-grudkową, przekrwienie spojówek i nadwrażliwość na światło.
W pierwszym dniu gorączki puls jest przyspieszony. Zwykle po dwóch dniach temperatura powoli wraca do normy, rzadko zdarza się drugi epizod gorączki. Po okresie gorączkowym występuje duże zmęczenie i osłabienie, któremu towarzyszy spowolnienie tętna i często obniżone ciśnienie krwi. W przebiegu choroby można zaobserwować również powiększenie wątroby, splenomegalię i zapalenie spojówek.
Przyczyny
Gorączkę muchy piaskowej wywołuje wirus gorączki piaskowej (SFV). Ten wirus klasyfikuje się w gatunku flebowirusa, który jest wirusem otoczkowym RNA należącym do grupy bunyawirusów z rodziny arbowirusów. Immunologicznie ma cztery serotypy, w tym:
- wirus sycylijski (SFSV; serotyp sycylijski),
- wirus cypryjski (SFCV; serotyp cypryjski),
- wirus neapolitański (SFNV; serotyp neapolitański),
- wirus toskański (TOSV; serotyp toskański).
Łańcuch infekcji w gorączce muchy piaskowej to człowiek – flebotom – człowiek. Choroba jest przenoszona przez ukąszenia ćmianek z rodzaju Phlebotomus, w szczególności Phlebotomus papatasi, Phlebotomus perniciosus i Phlebotomus perfiliewi. Mucha piaskowa zostaje zarażona po ugryzieniu zarażonego człowieka w okresie od 48 godzin przed wystąpieniem gorączki do 24 godzin po jej zakończeniu i pozostaje zarażona przez całe życie. Poza tym horyzontalnym przenoszeniem wirusa z człowieka na muchę ćmiankowatą, wirus może być przenoszony przez owady transowacyjnie, od zakażonej samicy ćmianki do jej potomstwa.
Choroba jest powszechnie obserwowana w regionie śródziemnomorskim otoczonym kontynentami Bliskiego Wschodu, Europy, Afryki i Azji.
Gorączka piaskowa jest rzadko rozpoznawana w populacjach endemicznych, ponieważ jest trudno ją odróżnić od innych chorób gorączkowych wieku dziecięcego, ale jest bardziej znana wśród imigrantów i personelu wojskowego z regionów nieendemicznych.
Podczas gdy muchy piaskowe żerują w nocy, można je znaleźć w ciemnych miejscach i nisko zawieszonych miejscach w ciągu dnia. Muchy piaskowe stają się zakaźne 6–10 dni po wyssaniu krwi i pozostają zakaźne przez całe życie. Wirus jest przenoszony z pokolenia na pokolenie wraz z jajkiem.
Duża rozbieżność genetyczna w obrębie serokompleksów należących do każdego z wirusów sycylijskiego i neapolitańskiego sugeruje, że zakażenie jednym genotypem może nie uodparniać całkowicie przeciwko zakażeniu wszystkimi innymi genotypami w danym serokompleksie. Odkrycia te mogą służyć jako podstawa do opracowania szczepionek i mogą wyjaśniać doniesienia o wielu epizodach gorączki piaskowej u tego samego gospodarza.
Diagnostyka
Diagnozę stawia się na podstawie wyników klinicznych, informacji epidemiologicznych i testów serologicznych. W wynikach morfologii widoczny jest powolny wzrost białka C-reaktywnego (CRP) oraz specyficznych przeciwciał IgM, a po kilku dniach przeciwciał IgG we krwi. Wyniki badań laboratoryjnych wykazują również leukopenię, limfopenię, monocytozę, małopłytkowość, zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych i zwiększoną kinazę kreatyniny (CK). Podobnie jak w przypadku innych infekcji arbowirusami, gorączka piaskowa może być również związana z aseptycznym zapaleniem opon mózgowych.
Rozpoznanie zakażenia wirusem Toscana ułatwiły nowe metody molekularne oraz testy immunoenzymatyczne oparte na rekombinowanej nukleoproteinie.
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić infekcje prowadzące do gorączki i leukopenii, szczególnie infekcje wirusowe, gorączkę krwotoczną krymsko-kongijską, zapalenie wątroby, salmonellę i brucellę.
Leczenie
Leczenie gorączki piaskowej jest objawowe, a choroba ustępuje samoistnie. Nie zgłoszono przypadków śmiertelności u zakażonych pacjentów. Podawanie płynów, środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych pomoże zmniejszyć objawy. Nie zaobserwowano żadnych niebezpiecznych następstw ani powikłań u osób zakażonych.
Samoograniczający się charakter większości zakażeń wirusem gorączki piaskowej i brak badań klinicznych pozostawiają otwartą przestrzeń do użycia środków przeciwwirusowych w ich leczeniu. W warunkach szpitalnych czasem podawane są Interferon-a i rybawiryna. Nowe terapie oparte są między innymi na pochodnej pirazyny.
Profilaktyka i badania
Muchy piaskowe rozmnażają się w roślinności w odległości kilkuset metrów od ludzkich siedzib. Jednak te miejsca lęgowe są trudne do odkrycia, co sprawia, że kontrola larwobójcza jest niepraktyczna. Samice krwiopijne żerują tylko od zachodu do wschodu słońca i tylko na poziomie gruntu, dzięki czemu spanie nad parterem zapewnia umiarkowanie dobrą ochronę.
Zwykłe moskitiery są bezużyteczne, ponieważ samice much mogą się przez nie przedostać. Siatki na łóżka muszą mieć drobne oczka, 10 do 12 otworów na centymetr bieżący i powinny być impregnowane środkiem owadobójczym lub odstraszającym. Warto stosować środki odstraszające owady, po nałożeniu na odsłoniętą skórę są w stanie odstraszyć muchy piaskowe przez kilka godzin. Ponadto zaleca się stosować środki owadobójcze na werandach, wokół drzwi i okien oraz w pomieszczeniach mieszkalnych.
Bibliografia
Źródło zdjęcia: 123rf.com
Więcej komentarzy...