Niedodma to stan, który występuje z powodu zapadnięcia się pęcherzyków płucnych. Jedną z głównych cech jest zmniejszenie objętości płuc, co destabilizuje związek między wentylacją, a perfuzją i powoduje przecieki płucne. Anatomia i fizjologia noworodków różni się pod wieloma względami od anatomii dorosłych. U noworodków niedodma występuje częściej, ponieważ miąższ płucny nie jest jeszcze w pełni uformowany, przechodząc przebudowę, która zakończy rozwój naczyń włosowatych i pęcherzyków płucnych. Z powodu niedojrzałości płuc zmniejsza się liczba pęcherzyków płucnych, przy niskiej syntezie surfaktantów i braku lub niedorozwoju wentylacji obocznej, co skutkuje zmniejszoną podatnością płuc.
Najczęstszymi przyczynami niedodmy w okresie noworodkowym są:
- zespół niewydolności oddechowej,
- bakteryjne zapalenie płuc,
- zespół aspiracji smółki,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- dysplazja oskrzelowo-płucna,
- wysięk opłucnowy i odma opłucnowa.
Dlatego, aby zidentyfikować przyczynę niedodmy u noworodków, ważna jest ocena objawów klinicznych wraz z wynikami radiologicznymi.
Objawy
Zwykle objawy niedodmy pojawiają się u niemowląt w ciągu kilku minut od urodzenia, ale czasami dopiero kilka godzin później. U pacjentów z niedodmą objawy fizyczne są na ogół niespecyficzne i zależą od rozległości dotkniętego obszaru. Objawy mogą obejmować:
- Niebieskawe zabarwienie skóry i błon śluzowych (sinica),
- Krótkie przerwy w oddychaniu (bezdech),
- Kaszel,
- Szybki i płytki oddech,
- Zadyszka i pojękiwania podczas oddychania,
- Nietypowe ruchy ciała podczas oddychania,
- Zmniejszone szmery oddechowe podczas osłuchiwania,
- Zwiększona praca oddechowa.
Przyczyny
Niedodma nie jest chorobą, a wynikiem choroby lub innych zaburzeń w organizmie. Istnieje wiele przyczyn niedodmy u noworodków, niezależnie od tego, czy urodziły się one przedwcześnie, czy o czasie. Oto kilka powodów, które mogą przyczynić się do zapaści dróg oddechowych:
- Wcześniactwo: Niedodma jest stosunkowo częstym powikłaniem wcześniactwa. Wcześniaki mogą nie mieć wystarczającej ilości sufraktantu, środka powierzchniowo czynnego, który pomaga utrzymać otwarte pęcherzyki płucne. Może to spowodować zapaść małych dróg oddechowych i zespół niewydolności oddechowej.
- Zespół Aspiracji Smółki: Smółka to nazwa pierwszych stolców dziecka. Do zaburzeń oddychania może dojść gdy smółka lub płyn owodniowy przedostanie się do dróg oddechowych, co może zablokować dostęp powietrza do pęcherzyków płucnych, powodując ich zapadanie się.
- Zapalenie płuc: Zapalenie płuc lub inne infekcje płuc mogą powodować wypełnienie płuc śluzem. Podobnie jak smółka, śluz ten może powstrzymywać przedostawanie się powietrza do pęcherzyków płucnych i powodować ich zapadanie się.
- Inne zaburzenia oddychania: Problemy mięśniowe lub neurologiczne, w postaci uszkodzenia nerwów i mięśni kontrolujących oddech, co przyczynia się do trudności w głębokim oddychaniu. To uszkodzenie może uniemożliwić pełne wypełnienie dróg oddechowych i spowodować ich zapadnięcie.
- Odma opłucnowa: to obecność powietrza w jamie opłucnej, przyczyną takiego stanu może być uszkodzenie lub przebicie klatki piersiowej.
- Dysplazja oskrzelowo-płucna: to przewlekła choroba płuc wywołana długotrwałą tlenoterapią i i sztuczną wentylacją, którą leczone są wcześniaki z zaburzeniami oddychania.
Czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia niedodmy przy urodzeniu, to:
- Wdychana smółka lub płyn owodniowy,
- Długi i ciężki poród,
- Uraz porodowy ośrodkowego układu nerwowego.
Diagnostyka
Jeśli lekarze podejrzewają niedodmę, wykonają różne badania, aby zdiagnozować przyczynę zaburzeń oddechowych. Diagnostyka niedodmy płucnej obejmuje:
- Gazometrię krwi, która ocenia poziom tlenu i kwasów w płynach ustrojowych.
- RTG klatki piersiowej, które jest uważane za jedyny bezpieczny sposób weryfikacji położenia rurki dotchawiczej; badanie cech klatki piersiowej noworodka ułatwia postawienie dokładnej diagnozy i odpowiedniej obserwacji klinicznej. Wykonywana jest również tomografia komputerowa. Specyficzne cechy radiologiczne mogą pojawić się na zdjęciu klatki piersiowej i mogą dotyczyć płata, segmentu lub całego płuca.
- Testy laboratoryjne w celu wykluczenia infekcji jako przyczyny problemów z oddychaniem.
Jeśli jest to konieczne możliwe jest wykonanie bronchoskopii w celu zbadania niedrożności płuc.
Leczenie
Istnieje kilka sposobów leczenia niedodmy u noworodków, w zależności od przyczyny. Niektóre dzieci mogą być ułożone w taki sposób, aby umożliwić odpływ płynu lub udrożnienie dróg oddechowych. Wcześniakom można podawać sztuczny sufraktant, aby utrzymać otwarcie pęcherzyków płucnych. Wspomaganie wentylacji poprzez tlenoterapię lub farmakoterapię może również pomóc w utrzymaniu drożności dróg oddechowych i umożliwieniu niemowlętom lepszego oddychania do czasu rozwiązania pierwotnej przyczyny.
Możliwości leczenia obejmują:
- Usunięcie blokady: Podjęte zostaną kroki w celu usunięcia wszelkich blokad, które powodują zaburzenia oddychania. Można to zrobić za pomocą rurki, która przechodzi przez gardło do płuc. Przez rurkę można przeciągnąć małe narzędzia, aby usunąć ciało obce, smółkę lub czop śluzowy, który utrudnia oddychanie.
- Fizykoterapia: W celu usunięcia śluzu z płuc można zastosować fizykoterapię klatki piersiowej. Jedna opcja wykorzystuje rytmiczne stukanie w plecy i klatkę piersiową. Inna opcja wykorzystuje specjalne pozycje, aby pomóc usunąć śluz z płuc.
- Terapia oddechowa - Ten rodzaj terapii może obejmować:
*Tlenoterapię lub nieinwazyjną wentylację,
*Odsysanie drzewa oskrzelowego,
*Wentylacja mechaniczna u dzieci, które nie mogą samodzielnie oddychać.
- Farmakoterapia: Stosowana jest w celu leczenia infekcji bakteryjnej lub innej choroby, która doprowadziła do zapadnięcia się pęcherzyków płucnych.
Profilaktyka i badania
Nie zawsze uda się zapobiec wystąpieniu niedodmy płucnej u noworodka. Regularne badania i opieka prentalna, zdrowa dieta i aktywność fizyczna, wreszcie szybkie rozpoczęcie leczenia infekcji bakteryjnej i innych chorób płuc mogą choć częściowo zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń oddychania u dziecka.
Bibliografia
Źródło zdjęcia: 123rf.com
Więcej komentarzy...