Termin paralogia odnosi się do zaburzeń formalnych myślenia, przyjmuje postać fałszywego, nielogicznego toku myślenia, który prowadzi do wyciągania absurdalnych wniosków. Powoduje dezorganizację mowy i jest uznawany za główną cechę schizofrenii i innych zaburzeń psychotycznych. Paralogia występuje również w zaburzeniach nastroju, demencji, manii i chorobach neurologicznych.
Formalne zaburzenie myśli to zakłócenie formy lub struktury myśli, a nie treści myśli, która obejmuje halucynacje i urojenia. Formalne zaburzenie myśli w przeciwieństwie do halucynacji i urojeń jest obserwowalnym obiektywnym objawem zaburzeń psychotycznych. Jest częstym i podstawowym objawem schizofrenii i może być postrzegane jako marker jej ciężkości, a także jako predyktor rokowania. Odzwierciedla zbiór zaburzeń poznawczych, językowych i afektywnych.
Myślenie paralogiczne może przybierać różne formy. Pacjent, który jest zajęty własnymi subiektywnymi myślami i fantazjami, może udzielać błędnych, nielogicznych odpowiedzi na pytania, lub odpowiadać całkowicie nie na temat. Zainteresowania i uwaga chorego są zawężone do punktu, w którym jego myślenie staje się ograniczone i nierealistyczne. Wystąpienie paralogii zawsze świadczy o chorobie natury psychicznej.
Objawy
Objawy paralogii obejmują:
- brak logicznego następstwa myśli,
- nielogiczne, urojeniowe myślenie,
- wyciąganie absurdalnych wniosków,
- zakłócenie toku myśli i wypowiedzi,
- wyciąganie fałszywych wniosków, aby uchronić się przed prawdą,
- zniekształcanie rzeczywistości w celu dostosowania jej do osobistych pragnień lub urojeniowych pomysłów,
- synkretyzm (niedostrzeganie sprzeczności).
Myślenie paralogiczne jest czasami określane jako myślenie prelogiczne lub paleologiczne, ponieważ procesy myślowe są podobne do tych, które występują u dzieci i człowieka pierwotnego. Często w zaburzeniach psychotycznych występuje regresja do etapu rozwoju człowieka, kiedy umysł był zdominowany przez uczucia i percepcję, a nie przez logikę i rozumowanie. Jedną z głównych cech takiego prymitywnego myślenia jest konkretność. Podobnie jak u małego dziecka, paralogię charakteryzuje trudność w operowaniu abstrakcyjnymi pojęciami.
Należy zauważyć, że paralogia będąca formalnym zaburzeniem myślenia obejmuje heterogeniczne zjawiska - w dużym stopniu pokrywające się z zaburzeniami mowy lub języka, które występują u niektórych osób, ze zdiagnozowaną ciężką chorobą psychiczną. Z paralogią często współwystępują:
- ubóstwo mowy (lakoniczna mowa),
- ubóstwo treści wypowiedzi (mowa pusta, czasami brzmiąca „pseudo-filozoficznie”),
- niespójność (sałata słowna),
- tworzenie neologizmów,
- utrata celu wypowiedzi,
- echolalia,
- zahamowanie toku mowy i myślenia,
- mowa zbyt formalna, pompatyczna, zdystansowana,
- odniesienie do siebie i parafazje,
- alogia (zubożenie myślenia),
- myślenie magiczne.
Często opisuje się tendencje do nadmiernej konkretności, hiperabstrakcyjności i niejasności.
Przyczyny
Przyczyny paralogii, jak i innych zaburzeń treści myślenia, nie zostały określone. Badania wskazują na nieprawidłowości w systemie semantycznym u pacjentów ze schizofrenią. Zaburzeniom myślenia często towarzyszą problemy z funkcjami wykonawczymi i ogólna dezorganizacja.
Niektórzy uważają, że zaburzenia myślenia są spowodowane zmianami w rejonach mózgu związanych z językiem, podczas gdy inni uważają, że przyczyną są problemy w bardziej ogólnych częściach mózgu.
Paralogia jest jedenym z głównych objawów schizofrenii, ale może występować przy innych zaburzeniach psychicznych, takich jak mania i depresja. Powszechnie uznaje się, że zjawiska te są mniej charakterystyczne dla schizofrenii paranoidalnej niż w schizofrenii zdezorganizowanej (poprzednio: „hebefrenicznej”) i praktycznie nieobecne w czystej psychozie paranoidalnej (zaburzeniu urojeniowym). Niektóre są widoczne w osobowości schizotypowej, psychozie schizoafektywnej i manii.
W grę mogą wchodzić różne procesy psychologiczne. Najbardziej znane, „rozluźnienie skojarzeń”, termin stworzony przez Eugena Bleulera, odnosi się do fundamentalnego zaburzenia myślenia. Według tej teorii wchodzące w interakcje odmienne potrzeby emocjonalne, anomalie i ograniczenia psychiczne, wywołują nielogiczne, chaotyczne myślenie, w którym zwyczajowe, wytarte ścieżki skojarzeń tracą na spójności. Dlatego wielu twierdziło, że Bleuler uważał zaburzenie myśli za najważniejszy objaw schizofrenii.
Rozluźnienie skojarzeń ma szczególne znaczenie w modelu schizofrenii Bleulera, ponieważ objaw ten ma być pierwotny - zbliżony do organicznego podłoża zaburzenia i fundamentalny - zawsze obecny w przebiegu choroby.
W grupie ryzyka wystąpienia paralogii oraz innych zaburzeń myślenia, są również chorzy, u kórych występują:
- zaburzenia nastroju,
- zaburzenie afektywne dwubiegunowe,
- depresja,
- poważny uraz mózgu,
- zaburzenia lękowe i niepokój.
Diagnostyka
Nierzadko zdarza się, że ludzie okazjonalnie wykazują objawy zaburzeń myślenia. Jeśli jednak te objawy są na tyle częste lub poważne, że powodują problemy z komunikacją, warto porozmawiać z lekarzem.
Pacjent zostanie skierowany na konsultację psychologiczną lub psychiatryczną Diagnozując zaburzenia myśli, specjalista weźmie pod uwagę inteligencję, kulturę i wykształcenie danej osoby, aby sprawdzić, czy zachowuje się ona niespójnie. Po zaangażowaniu pacjenta w otwartą rozmowę, lekarz zapisze ją i oceni by stworzyć profil funkcjonowania psychicznego i poznawczego pacjenta. Diagnoza zaburzeń myślenia opiera się na wywiadzie psychologicznym oraz zastosowaniu narzędzi klinicznych w formie testów i kwestionariuszy.
Jeśli lekarz podejrzewa przyczynę organiczną, chory zostanie skierowany na badanie neurologiczne oraz tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.
Paralogia często jest objawem zaburzenia psychicznego. Wiele zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia, ma charakter postępujący i nie ustępuje bez leczenia. Jednak osoby z zaburzeniami psychicznymi często nie są świadome ich objawów i potrzebują pomocy członka rodziny lub przyjaciela.
Jeśli zaobserwujemy u bliskiej osoby zaburzenia myślenia, oraz poniższe objawy schizofrenii, warto skierować go lekarza:
- urojenia,
- halucynacje,
- zdezorganizowane myślenie lub mowa,
- zaniedbanie higieny osobistej,
- brak emocji,
- brak wyrazu twarzy,
- wycofywanie się z życia społecznego.
Leczenie
Leczenie zaburzeń myśli jest ukierunkowane i uzależnione od choroby podstawowej, czyli przyczyny ich wystąpienia. Dwa podstawowe rodzaje leczenia to farmakoterapia i psychoterapia.
W zależności od przyczyny zaburzeń myślenia można przepisać leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne. Te leki mogą zrównoważyć dopaminę i serotoninę w mózgu.
Psychoterapia pomaga chorym nabrać krytycyzmu wobec objawów, zastąpić myśli bardziej realistycznymi i nauczyć ich sposobów radzenia sobie z chorobą. Często wykorzystywana terapia poznawczo-behawioralna, forma psychoterapii i terapia wzmacniająca funkcje poznawcze, może być korzystna dla osób zmagających się z zaburzeniami myślenia.
Profilaktyka i badania
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania wystąpieniu paralogii i innych zaburzeń myślenia jest odpowiednia diagnoza oraz podjęcie leczenia.
Jeśli podejrzewamy, że ukochana osoba ma zaburzenia myślenia, warto zachęcić ją do zwrócenia się o pomoc lekarską. Dostępne są metody leczenia, które skutecznie radzą sobie z objawami zaburzeń myśli, a lekarz może pomóc w określeniu właściwej metody leczenia w oparciu o chorobę podstawową.
Więcej komentarzy...