Porażenie połowicze, inaczej hemiplegia to stan spowodowany uszkodzeniem mózgu lub urazem rdzenia kręgowego, który prowadzi do paraliżu po jednej stronie ciała. Powoduje zwiotczenie, spastyczność, problemy z kontrolą mięśniową i sztywność mięśni. Stopień objawów hemiplegii różni się w zależności od lokalizacji i rozległości urazu.
Najczęstsze przyczyny hemiplegii obejmują udar lub uszkodzenie mózgu, które uszkadzają drogi korowo-rdzeniowe w jednej półkuli mózgu. Około jedno na 1000 dzieci cierpi na hemiplegię. W większości przypadków uszkodzenie mózgu ma miejsce przed, w trakcie lub wkrótce po urodzeniu. Porażenie połowicze diagnozowane przed urodzeniem, w trakcie porodu lub w ciągu pierwszych 2 lat życia określane jest jako wrodzona hemiplegia. Jeśli choroba rozwinie się w późniejszym życiu, jest znana jako nabyta hemiplegia. W wieku dorosłym do porażenia połowiczego może dojść po udarze, uszkodzeniu mózgu w wyniku urazy, infekcji lub choroby nowotworowej.
Niedowład połowiczy i porażenie połowicze są często używane zamiennie i wywołują podobne objawy. Osoba z niedowładem połowiczym doświadcza osłabienia mięśniowego bez paraliżu lub z nieznacznym paraliżem po jednej stronie ciała. Porażenie połowicze dotyczy pełnego paraliżu po jednej stronie ciała, który może przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń mowy lub oddychania.
Hemiplegia nie postępuje. Gdy choroba się zacznie, objawy nie nasilają się. Porażenie połowicze ma jednak charakter przewlekły i jest nieuleczalne. Leczenie jest ukierunkowane na podstawową przyczynę, łagodzenie objawów i różne formy terapii mające na celu przywrócenia funkcji motorycznych, w szczególności fizjoterapię i terapię lustrzaną. W niektórych przypadkach w celu skorygowania uszkodzeń neurologicznych może być zalecana operacja.
Objawy
Hemiplegia może wpływać na lewą lub prawą stronę ciała, obejmuje górne i dolne kończyny oraz mięśnie twarzy. Niezależnie od tego, która strona mózgu jest dotknięta, objawy pojawiają się po przeciwnej stronie ciała.
Choroba może powodować różne objawy w zależności od jej nasilenia. Objawy mogą obejmować:
- osłabienie (wiotkość) lub sztywność mięśni po jednej stronie ciała
- spastyczność mięśni
- słabe zdolności motoryczne
- kłopoty z chodzeniem
- zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej
- kłopoty z chwytaniem przedmiotów
- zaburzenia mowy i oddychania
- zniesione czucie po porażonej stronie ciała
Jednak u większości chorych uszkodzenie mózgu dotyczy nie tylko kończyn i ruchu. Powszechne są specyficzne trudności w uczeniu się, takie jak dysleksja, problemy z percepcją, pamięcią i koncentracją, podobnie jak problemy emocjonalne i behawioralne. Hemiplegia może również powodować problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia widzenia, trudności w mowie i epilepsja. Dzieci z porażeniem połowiczym mogą również potrzebować więcej czasu na osiągnięcie kamieni milowych w rozwoju niż ich rówieśnicy.
Przyczyny
Istnieje wiele przyczyn, które mogą ostatecznie powodować niedowład połowiczy lub porażenie połowicze. Przykłady przyczyn niedowładu połowiczego i połowiczego obejmują udary mózgu, urazy mózgu, urazy rdzenia kręgowego, infekcje i kilka innych stanów wpływających na ośrodkowy układ nerwowy.
Zarówno niedowład połowiczy, jak i porażenie połowicze są zaburzeniami układu nerwowego, nie spowodowanymi urazem dotkniętej strony ciała. Na przykład uraz rdzenia kręgowego lub mózgu zaburza zdolność organizmu do wysyłania lub odbierania sygnałów do obszaru ciała dotkniętego urazem. Tak więc, chociaż lewa lub prawa strona ciała nie została uszkodzona bezpośrednio, uraz rdzenia kręgowego może spowodować niedowład połowiczy lub porażenie połowicze.
Najczęstszą przyczyną obu urazów jest udar. Udary zaburzają przepływ krwi do mózgu. Jeśli dotknięty zostanie obszar mózgu, który wpływa na ruch lub percepcję, może rozwinąć się porażenie połowicze. Dotknięty obszar jest zwykle przeciwieństwem dotkniętej strony mózgu, więc uszkodzenie prawej strony mózgu wpłynie na lewą stronę ciała.
Niezwykle rzadka mutacja genu ATP1A3 może powodować u dzieci stan znany jako naprzemienna hemiplegia. Powoduje przejściowe objawy hemiplegii, które pojawiają się i znikają. To zaburzenie dotyka około 1 na 1 milion osób.
Inne przyczyny porażenia połowicznego obejmują:
- Infekcje mózgu, takie jak zapalenie opon mózgowych lub zapalenie mózgu
- Krwotok podpajęczynówkowy
- Rak mózgu lub zmiany chorobowe
- Uszkodzenie neuronów spowodowane chorobą zwyrodnieniową, taką jak choroba Parkinsona
- Urazy pourazowe, takie jak uraz głowy podczas wypadku samochodowego
- Wady wrodzone, takie jak porażenie mózgowe
- Schorzenia związane z procesami demielinizacji (np. stwardnienie rozsiane)
- Rzadko stany psychiczne mogą objawiać się niedowładem połowiczym lub porażeniem połowiczym. Kiedy tak się dzieje, lekarze muszą leczyć problem psychologiczny, a nie objawy fizyczne.
Diagnostyka
Rozpoznanie hemiplegii opiera się na neurologicznym badaniu klinicznym dokonywanym przez neurologa. Podczas oceny klinicznej i badania fizykalnego oceniany jest charakter paraliżu lub niedowładu oraz jest siła i czucie mięśniowe.
Aby określić dokładną przyczynę hemiplegii, konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, takich jak:
- Badania krwi: testy te mogą obejmować pełną morfologię krwi (cbc), poziom hemoglobiny (Hb), szybkość sedymentacji erytrocytów (esr), a także inne testy biochemiczne krwi. Mogą one ustalić różne podstawowe przyczyny, takie jak infekcje, zaburzenia krwi, hemoglobinopatie i nowotwory.
- Tomografia komputerowa i badanie rezonansem magnetycznym mogą dokładnie wykazać wszelkie nieprawidłowości strukturalne, takie jak guzy mózgu, tętniaki, zapalenie naczyń i urazy mózgu.
- Elektroencefalografia EEG, to badanie można wykorzystać do celów diagnostycznych poprzez pomiar aktywności elektrycznej w mózgu. Wszelkie nieprawidłowości w mózgu można wykryć za pomocą odpowiednich zmian we wzorze eeg. EEG jest szczególnie przydatne do lokalizowania pochodzenia napadów w mózgu poprzez analizę aktywności elektrycznej.
Leczenie
Możliwości leczenia hemiplegii zależą od przyczyny choroby i nasilenia objawów. Osoby z hemiplegią często przechodzą interdyscyplinarną rehabilitację z udziałem neurologów, fizjoterapeutów, terapeutów rehabilitacyjnych i specjalistów od zdrowia psychicznego.
Fizjoterapia
Praca z fizjoterapeutą pozwala osobom z hemiplegią rozwijać umiejętność równowagi, budować siłę i koordynację ruchową. Fizjoterapeuta może również pomóc rozciągnąć napięte i spastyczne mięśnie.
Terapia ruchowa wywołana ograniczeniami (mCIMT)
Zmodyfikowana terapia ruchowa wywołana ograniczeniami polega na unieruchomieniu części ciała niewrażliwej na hemiplegię. Ta opcja leczenia zmusza słabszą stronę do kompensacji i ma na celu poprawę kontroli mięśni i mobilności.
Urządzenia wspomagające
Niektórzy fizjoterapeuci mogą zalecić użycie szyny, laski, wózka inwalidzkiego lub chodzika. Korzystanie z urządzenia wspomagającego może pomóc poprawić kontrolę mięśni i mobilność.
Terapia lustrzana
W terapii lustrzanej umieszcza się lustro obok chorej kończyny, jednocześnie blokując pacjentowi widok tej kończyny. Pacjent porusza zdrową kończyną przed lustrem obserwując odbicie tego ruchu, jakby poruszał uszkodzoną kończyną. Terapia lustrzana daje złudzenie, że chora kończyna funkcjonuje normalnie, uruchamiając w mózgu obszary odpowiadające za poruszanie chorą kończyną. Terapia pomaga na zminimalizowanie objawów i przyspiesza powrót do zdrowia.
Wizualiacja
Wyobrażenie sobie poruszania sparaliżowaną połową ciała może pomóc aktywować części mózgu odpowiedzialne za ruch. Obrazowanie mentalne często łączy się z innymi terapiami i rzadko jest używane samodzielnie.
Stymulacja elektryczna
Lekarz może pomóc stymulować ruchy mięśni za pomocą elektrod umieszczonych na skórze, nad mięśniem. Elektryczność pozwala na kurczenie się niewładnych mięśni. Stymulacja elektryczna ma na celu zmniejszenie zaburzeń równowagi w dotkniętej chorobą stronie mózgu i poprawę plastyczności mózgu.
Zabieg chirurgiczny
Chirurgia skupia się głównie na leczeniu wtórnych konsekwencji choroby. Należą do nich mimowolne skurcze mięśni, uszkodzenie kręgosłupa, przykurcze lub uszkodzenie więzadeł lub ścięgien. W przypadku przykurczów chirurg zwykle przecina więzadła w celu złagodzenia napięcia. Chirurgia może być również stosowana do leczenia tętniaków, a także do usuwania wszelkich blokad w naczyniach krwionośnych mózgu.
Ponadto pacjentom zaleca się terapię zajęciową, psychoterapię mająca na celu zaradzenie psychologicznemu wpływowi ciężkiego urazu oraz alternatywne zabiegi, takie jak akupunktura i zmiany w diecie.
Profilaktyka i badania
Istnieją ograniczone środki, które można zastosować, aby zapobiec porażeniu połowiczemu. Hemiplegia z powodu porażenia mózgowego nie postępuje i nie pogarsza się z czasem. Jednak inne przyczyny, takie jak naprzemienna hemiplegia, mogą mieć poważne konsekwencje z powodu powtarzających się ataków.
Kilka wskazówek dotyczących zapobiegania tym powtarzającym się atakom to:
- Wszystkie nawracające ataki hemiplegii mają określone wyzwalacze, takie jak narażenie na wysoką temperaturę, stres psychiczny, zmęczenie fizyczne i infekcje dróg oddechowych. Zidentyfikowanie tych wyzwalaczy i unikanie ich może znacznie pomóc w zapobieganiu długotrwałym następstwom tych ataków.
- Stwierdzono, że flunaryzyna, bloker kanału wapniowego, może zapobiegać występowaniu nawracających ataków hemiplegii.
Bibliografia
Źródło zdjęcia: 123rf.com
Więcej komentarzy...