Srebrzyca to rzadka, nieuleczalna choroba skóry i błon śluzowych przebiegająca z ich niebieskawym zabarwieniem, obserwowana u osób przez długi czas eksponowanych na srebro i jego chemiczne pochodne. Choć zwykle nie ma poważnych konsekwencji zdrowotnych, może prowadzić do izolacji społecznej chorego.
Objawy
Choroba zwykle rozpoczyna się od szarego lub brązowawego przebarwienia dziąseł, a następnie stopniowo się rozprzestrzenia. Charakterystyczne jest miejscowe lub uogólnione szaroniebieskie zabarwienie skóry, błon śluzowych i spojówek. Kolor zmieniają również narządy wewnętrzne, co można stwierdzić śródoperacyjnie lub w badaniu autopsyjnym. Opisywano przypadki występowania czarnych łez. Przebarwienia są najbardziej nasilone na obszarach ciała eksponowanych na działanie promieni słonecznych. Co ciekawe, nasilonym zmianom skórnym nie towarzyszą objawy ogólne, a choroba zazwyczaj przebiega bez powikłań. Złogi srebra nie wywołują stanu zapalnego ani nie mają działania rakotwórczego. Opisano jednak przypadki nasilonego zapalenia skóry po radioterapii u chorych z argyrią.
Przyczyny
Odkładanie się srebra w skórze i błonach śluzowych spowodowane jest najczęściej długotrwałą ekspozycją zawodową, przewlekłym przyjmowaniem leków lub stosowaniem wyrobów medycznych zawierających jego pochodne. Przyczyną zmian miejscowych mogą być chociażby krople do oczu czy opatrunki ze srebrem, ale również igły do akupunktury bądź kolczyki z jego domieszką. Zmiany uogólnione obserwowano natomiast u przyjmujących suplementy diety lub krople do nosa zawierające ten metal. W pierwszej połowie XX wieku argyria często występowała u pracowników kopalń srebra oraz zakładów poddających je obróbce, wytwórców sztucznych pereł oraz osób wywołujących fotografie.
Diagnostyka
Podejrzenie argyrii wysuwa się na podstawie obrazu klinicznego i wywiadu świadczącego o długotrwałej ekspozycji na srebro. Aby potwierdzić rozpoznanie, należy pobrać fragment skóry do badania histopatologicznego. Obserwuje się w nim czarnobrunatne ziarenka barwnika zgromadzone w okolicy błony podstawnej naskórka, gruczołów potowych, a także wokół nerwów i mieszków włosowych. Badania biochemiczne krwi i moczu pozwalają natomiast wykryć podwyższone stężenie srebra w organizmie. Uważa się, że 1 mg to całkowita zawartość srebra w ciele zdrowego człowieka, natomiast wartości mogące wywołać uogólnioną argyrię wahają się w różnych źródłach od 4 do 20 mg.
Leczenie
Na chwilę obecną brak skutecznego leczenia. Pewną nadzieję niesie terapia laserowa (jednak nie można jej stosować na dużych obszarach ciała), a częściowe rozjaśnienie przebarwień obserwowano po stosowaniu hydrochinonu. Istotne jest również wsparcie psychologiczne, gdyż argyria - choć zwykle nie prowadzi do poważnych powikłań ani śmierci - może być przyczyną społecznego wykluczenia chorego, utraty poczucia własnej wartości czy zaburzeń depresyjnych.
Profilaktyka i badania
Najistotniejsza jest świadomość, że przedłużona lub silna ekspozycja na srebro może spowodować srebrzycę i że należy unikać przewlekłego przyjmowania leków zawierających srebro oraz zawodów wymagających ciągłej z nim styczności. Jeśli już doszło do przebarwienia skóry, warto natomiast chronić zmienione miejsca przed promieniowaniem UV, stosując odpowiednie filtry i zakrywając jak największą powierzchnię skóry.
Bibliografia
Źródła:
Więcej komentarzy...