Znamię to pospolita, mała, brązowa plama żyjąca na powierzchni skóry. Wiele osób ma na ciele znamiona, nazywane potocznie pieprzykami, do których przywykli na co dzień. Zmiany te różnią się kształtem i rozmiarem, jednak większość z nich jest okrągła, lekko wyniesiona i ma regularny kształt. Ludzkie pieprzyki są na ogół podobne pod względem wielkości, koloru i kształtu. Zwykle nieobecne przy urodzeniu, pojawiają się jako maleńkie małe zmiany, które rosną powoli przez rok do dwóch lat, oaiągając rozmiar kilku milimetrów, wielkości mniej więcej gumki do ołówka, a następnie zatrzymują się. Komórki nie umierają, po prostu żyją na skórze.
Pieprzyk jest medycznie nazywany łagodnym guzem lub łagodną proliferacją melanocytów, czyli komórek, które nadają ludzkiej skórze pigmentację. Melanocyty, które namnażają się łagodnie powodują znamiona, te, które rozmnażają się złośliwie, powodują czerniaka, niebezpieczną i potencjalnie śmiertelną postać raka skóry. Uważa się, że dość duży procent - jedna trzecia, może nawet połowa wszystkich czerniaków zaczyna się od istniejącego wcześniej łagodnego pieprzyka. Znamiona skórne rozwijają się z powodu ekspozycji na słońce. Należy zauważyć, że znamiona te nie są zmianami przedrakowymi.
Przedrakowa zmiana skórna to narośl, która może przenosić te same mutacje obecne w w pełni ujawnionych rakach skóry, ale w mniejszym stopniu. Najczęstszym rodzajem stanu przedrakowego skóry jest rogowacenie słoneczne. Rogowacenia słoneczne są nosicielami tych samych mutacji, co nowotwory skóry inne niż czerniak, zwłaszcza nowotwory płaskonabłonkowe (SCC). Niektóre przypadki rogowacenia słonecznego, jeśli nie są leczone, ostatecznie rozwiną się w nowotwory skóry inne niż czerniak, najczęściej SCC. Większość nowotworów płaskonabłonkowych zaczyna się jako rogowacenie słoneczne.
Znamię można nazwać „nietypowym”, jeśli różni się wyglądem od standardowego pieprzyka. Nietypowe znamiona, czasami nazywane również znamionami dysplastycznymi, są łagodnym, ale nietypowo wyglądającym pieprzykiem, który może bardzo przypominać czerniaka. Nietypowe znamiona niosą niektóre z tych samych mutacji, które występują w czerniakach. Kumulując mutacje, przede wszystkim spowodowane ekspozycją na słońce, mogą przekształcić się w czerniaki.
Większość typowych zmian skórnych, takich jak pieprzyki czy znamiona jest łagodna. Zmiana przednowotworowa lub przedrakowa skóry niesie ze sobą zwiększone ryzyko raka. Złośliwe zmiany skórne należy leczyć natychmiast. Znajomość podobieństw i różnic między tymi zmianami pozwala lekarzom na postawienie właściwej diagnozy.
Objawy
Istnieje kilka oznak, które odróżniają przedrakowe znamiona lub zmiany skórne od standardowych znamion. Obserwując znamiona na skórze, należy zwrócić uwagę na:
Asymetrię
Pospolite znamię jest zazwyczaj symetryczne, okrągłe, czasem wyniesione i równomiernie ukształtowane. Zmiany przedrakowe skóry są asymetryczne. Często mają nieregularne, mylące kształty. Oznacza to, że gdyby ktoś próbował przeciąć zmianę na pół, boki nie pasowałyby do siebie.
Granicę
Zgodnie z liniami asymetrii, wyzwaniem może być określenie, gdzie znajdują się granice przedrakowych zmian skórnych. Ta zmiana często łączy się z resztą skóry, a jej brzegi są rozmyte. Często opisuje się je jako zamglone, ponieważ zmiana przedrakowa zlewa się i zanika w zdrowej skórze.
Kolor
Większość osób wie, że standardowy piperzyk występuje w kilku standardowych kolorach. Często są brązowe lub koloru skóry. Przedrakowa zmiana skórna często ma wiele kolorów, a nawet pojedyncza zmiana może mieć subtelne, mylące kolory. Przykłady typowych kolorów to brązowy, czarny, czerwony i niebieski. Wielokolorowa zmiana skórna może oznaczać raka.
Średnica
Im większa zmiana, tym większe prawdopodobieństwo, że jest to zmiana przedrakowa. Standardowy pieprzyk ma zwykle około pięciu milimetrów. Jeśli zmiana jest większa, należy poddać ją ocenie lekarza. Nawet jeśli ostatecznie nie jest to forma raka skóry, może nadal powodować problemy zdrowotne zasługujące na uwagę specjalisty.
Powiększanie
Wreszcie, każda zmiana, która się powiększa, powinna zostać zbadana przez lekarza. Pieprzyki rozwijają się we wczesnych latach i zachowują ten sam rozmiar. Jeśli zmiana skórna się powiększa, należy ją zbadać. Ponadto osoby, które zauważą nowy pieprzyk w późniejszych latach, powinny udać się do lekarza.
Ponadto objawy rogowacenia słonecznego obejmują szorstkie, łuszczące się narośla, które tworzą się na skórze wystawionej na działanie światła ultrafioletowego. Zmiany te mogą czasami przypominać brodawki. Mogą być różowe lub cieliste. Nieleczone mogą przekształcić się w rodzaj płaskonabłonkowego raka skóry.
Dodatkowe znaki, na które należy zwrócić uwagę, to:
- zmiana tekstury plamki,
- miejsce, które swędzi, strupuje lub krwawi,
- ostry ból, który nie mija w ciągu trzech tygodni.
Przyczyny
Przyczyny raka skóry są różne, a wiele z nich wiąże się z ekspozycją na słońce. Nadmierna ekspozycja na światło ultrafioletowe (UV) jest główną przyczyną raka skóry innego niż czerniak. Światło UV pochodzi ze słońca, a także ze sztucznych solariów i lamp opalających. Kiedy ludzie są wystawieni na działanie słońca, promieniowanie ultrafioletowe często uszkadza DNA samych komórek skóry. Ponieważ DNA jest uszkodzone, komórki nie są w stanie produkować białek i nie mogą prawidłowo reagować na różne sygnały organizmu. W efekcie wymykają się spod kontroli i prowadzą do objawów raka. Dlatego ważne jest, aby wykryć zmianę przedrakową, zanim stanie się ona zbyt duża.
Inne czynniki ryzyka, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka skóry innego niż czerniak, obejmują:
- Rak skóry inny niż czerniak
- Rodzinna historia raka skóry
- Blada karnacja skóry, która łatwo ulega poparzeniom słonecznym
- Duża liczba pieprzyków lub piegów
- Przyjmowanie leków osłabiających układ odpornościowy
- Współistniejąca choroba, która osłabia układ odpornościowy.
Diagnostyka
Niezależnie od tego, czy osoba jest bezpośrednio narażona na nowotwór skóry, ważne jest regularna samoocena skóry pod kątem wszelkich nowych zmian. Zaleca się dokonywać takiej samooceny, przed lustrem raz w miesiącu. Należy zbadać całe swoje ciało, w tym obszary trudno widoczne, takie jak tył karku i podeszwy stóp.
American Academy of Dermatology oferuje do pobrania mapę ciała i wykres, które można wykorzystać do śledzenia wszelkich znalezionych znamion. Regularne robienie notatek pomoże również na bieżąco śledzić wszelkie zmiany.
Samokontrolę można oprzeć postępując zgodnie z metodą ABCDE do wykrywania czerniaka, najbardziej śmiercionośnego rodzaju raka skóry. Każda litera odpowiada cesze, której należy szukać:
Asymetria - Znamię ma inny kształt z jednej strony niż z drugiej.
Granice - Krawędzie są nierówne.
Kolor - Znamię zawiera różne kolory lub różne odcienie tego samego koloru.
Średnica - Znamię mierzy ponad ¼ cala (mniej więcej rozmiar gumki do ołówka).
Rozwój - Zmienił się rozmiar, kształt lub kolor
Wszelkie zmieniające się narośle na skórze, w tym zmiany koloru, kształtu lub rozmiaru, powinny zostać jak najszybciej zbadane przez dermatologa. Jeśli zmiana jest nowa, zaczyna krwawić lub jest bolesna, może to być oznaką zmiany nowotworowej lub przedrakowej i należy ją natychmiast ocenić.
Lekarz rodzinny może zbadać skórę pod kątem oznak raka skóry, następnie skieruje na dalsze badania do specjalisty dermatologa lub chirurga plastycznego.
W przypadku podejrzenia raka płaskonabłonkowego należy udać się do specjalisty w przeciągu 2 tygodni. Nowotwory podstawnokomórkowe skóry zwykle nie wymagają pilnego skierowania, ale w ciągu 18 tygodni należy zgłosić się do specjalisty. Specjalista zbada skórę i może wykonać biopsję, aby potwierdzić rozpoznanie raka skóry. Biopsja to procedura polegająca na usunięciu części dotkniętej chorobą skóry w celu jej zbadania.
Leczenie
Chirurgia jest głównym sposobem leczenia niebędącego czerniakiem raka skóry. Polega na usunięciu guza nowotworowego i części otaczającej skóry.
Inne metody leczenia niebędącego czerniakiem raka skóry obejmują zamrażanie (krioterapia), kremy przeciwnowotworowe, radioterapię oraz terapię światłem zwaną terapią fotodynamiczną (PDT). W innych przypadkach operację można stosować w połączeniu z chemioterapią i radioterapią w celu zabicia komórek rakowych. Promieniowanie jest również stosowane jako podstawowa metoda leczenia niektórych nowotworów skóry innych niż czerniak. Decyzję tę należy podjąć wspólnie ze specjalistą onkologiem.
Zastosowane leczenie będzie zależeć od rodzaju, wielkości i lokalizacji raka skóry innego niż czerniak. Leczenie raka skóry innego niż czerniak jest zwykle skuteczne, ponieważ w przeciwieństwie do większości innych typów raka istnieje znacznie mniejsze ryzyko, że rak rozprzestrzeni się na inne części ciała.
Rak podstawnokomórkowy zwykle nie rozprzestrzenia się na inne części ciała. Istnieje niewielkie ryzyko (do 5%) przerzutów na inne części ciała, zwykle węzły chłonne (małe gruczoły znajdujące się w całym ciele). Jednak zarówno w przypadu raka podstawnokomórkowego, jak i płaskonabłokowego, czasami może dojść do znacznego uszkodzenia skóry, jeśli guz nie jest leczony. Co najmniej 9 na 10 przypadków raka skóry innego niż czerniak zostaje skutecznie wyleczone.
Profilaktyka i badania
Nie zawsze można zapobiec rakowi skóry, ale można zmniejszyć ryzyko jego rozwoju, unikając nadmiernej ekspozycji na światło UV.
Należy chronić się przed oparzeniami słonecznymi, stosując filtry przeciwsłoneczne o wysokiej ochronie, rozsądnie ubierać się w słoneczną pogodę i ograniczać ilość czasu spędzanego na słońcu w najgorętszej porze dnia.
Należy również unikać leżaków i lamp opalających.
Regularne sprawdzanie skóry pod kątem oznak raka skóry może pomóc we wczesnej diagnozie i zwiększyć szanse na skuteczne leczenie.
Bibliografia
Źródło zdjęcia: 123rf.com
Więcej komentarzy...