Uchyłek Meckela to najczęstsza wada wrodzona układu pokarmowego. Uchyłek ma postać wybrzuszenia w dolnej części jelita cienkiego. Uchyłek Meckela jest wrodzony i wydaje się być pozostałością po rozwoju układu pokarmowego. Występuje u około 2% ogólnej populacji. Uchyłek jest spowodowany niepełnym zatarciem przewodu witelinowego. Ta tkanka normalnie powinna zostać wchłonięta przed urodzeniem. Jeśli zawiera tkankę żołądkową, jest bardziej prawdopodobne, że spowoduje krwawienie.
Chociaż uchyłek Meckela występuje dość powszechnie w populacji, powoduje on objawy tylko u niewielkiej liczby tych osób. Ludzie mogą przeżyć całe życie, nie wiedząc, że mają uchyłek Meckela. Jedynie 2% przypadków ma charakter objawowy, który zwykle występuje u dzieci w wieku 2 lat. Częstość występowania u mężczyzn jest 3-5 razy większa niż u kobiet, ponadto u mężczyzn prawdopodobieństwo powikłań jest dwa do trzech razy większe.
Chociaż przebieg jest zwykle bezobjawowy, dwa rodzaje powikłań mogą wymagać interwencji klinicznej. Jeden typ obejmuje:
- ektopową tkankę śluzową i najczęściej prowadzi do krwawienia z przewodu pokarmowego u młodszych dzieci,
- w drugim typie występuje niedrożność, stan zapalny lub rzadziej perforacja jelita. Pomimo dostępności nowoczesnych technik obrazowania postawienie diagnozy jest trudne.
Objawy
Większość przypadków uchyłku Meckela przebiega bezobjawowo. Bezobjawowy przebieg choroby nazywany jest cichym uchyłkiem Meckela. Objawy pojawiają się tylko wtedy, gdy uchyłek krwawi, zostaje zakażony lub powoduje niedrożność. Objawy te występują na ogół w ciągu pierwszych kilku lat życia, chociaż mogą pojawić się dopiero w wieku dorosłym. Krwawienie, nawet ciężkie, jest zwykle bezbolesne. Infekcja i niedrożność mogą powodować łagodny do silnego ból brzucha i dyskomfort.
Objawy obejmują:
- krwawienie z przewodu pokarmowego (widoczne w stolcu),
- ból i skurcze brzucha,
- tkliwość w okolicy pępka,
- niedrożność jelit,
- ból,
- wzdęcia,
- biegunka lub zaparcia,
- wymioty,
- zapalenie uchyłków jelita (obrzęk ściany jelita),
- anemia.
Najczęstszym objawem u dzieci poniżej 5 roku życia jest krwawienie, najcześciej spowodowane wrzodami, które rozwijają się w jelicie cienkim, gdy uchyłek wydziela kwas żołądkowy. Niedrożność jelit występuje częściej u starszych dzieci i dorosłych.
Zapalenie uchyłków może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej występuje u starszych dzieci. Nowotwory mogą występować głównie u dorosłych, ale są rzadkim powikłaniem uchyłka Meckela.
Przyczyny
Uchyłek Meckela występuje u płodu we wczesnym okresie ciąży. Przewód witelinowy łączy rosnący płód z woreczkiem żółtkowym, dostarczając składniki odżywcze do jelita środkowego podczas rozwoju embrionalnego. Kanał witelinowy stopniowo się zwęża i zanika między 5 a 8 tygodniem ciąży. Kiedy przewód witelinowy nie jest w pełni wchłonięty, rozwija się uchyłek Meckela. Ten rodzaj uchyłka może zawierać komórki zarówno z żołądka, jak i trzustki. Komórki żołądka mogą wydzielać kwas, który może powodować wrzody i krwawienie.
Uchyłek Meckela znajduje się w dystalnym odcinku jelita krętego, zwykle w odległości 60–100 cm od zastawki krętniczo-kątniczej. Ten ślepy segment lub mały woreczek ma około 3–6 cm (2 cale) długości i może mieć większą średnicę światła niż średnica jelita krętego. Działa przeciwżerkowo i ma własny dopływ krwi. Jest to pozostałość po połączeniu pęcherzyka żółtkowego z jelitem cienkim występującym podczas rozwoju embrionalnego. Jest to prawdziwy uchyłek, składający się ze wszystkich 3 warstw ściany jelita, czyli błony śluzowej, podśluzowej i mięśniówki właściwej.
Ponieważ przewód witelinowy składa się z pluripotencjalnej wyściółki komórkowej, uchyłek Meckela może zawierać nieprawidłowe tkanki, zawierające pozostałości embrionalne innych typów tkanek. W 2% przypadków ektopowych stwierdzono obecność błony śluzowej oka, dwunastnicy lub tkanki Brunnera. Heterotopowe resztki błony śluzowej żołądka i tkanki trzustkowej występują odpowiednio w 60% i 6% przypadków. Heterotopowy oznacza przemieszczenie narządu z jego normalnej anatomicznej lokalizacji. Zapalenie uchyłka Meckela może naśladować zapalenie wyrostka robaczkowego. Dlatego podczas wycięcia wyrostka robaczkowego należy zbadać jelito kręte na obecność uchyłka Meckela, w przypadku jego obecności należy usunąć wraz z wyrostkiem robaczkowym.
Diagnostyka
Zdiagnozowanie uchyłka Meckela może być trudne. Objawy, takie jak wymioty, ból brzucha i tkliwość mogą mieć wiele przyczyn. Jeśli po zebraniu wywiadu i badaniu fizykalnym pediatra będzie podejrzewał, że istniejące objawy mogą wskazywać na uchyłek Meckela, zleci określone badania. Diagnostyka uchyłku Meckela obejmuje:
- scyntygrafię z użyciem izotopu technetu - aadioaktywny technet jest wstrzykiwany do organizmu. Substancja ta jest wchłaniana przez komórki żołądka w uchyłku, co pozwala na wykrycie jej specjalną kamerą.
- kolonoskopia - do odbytnicy i okrężnicy wprowadza się małą, elastyczną rurkę z kamerą na końcu w celu wyszukania zatorów i przyczyny krwawienia.
- bezprzewodowa endoskopia kapsułkowa - w tym badaniu pacjent połyka małą kamerę, która może wykryć źródła krwawienia w jelicie cienkim. Jeśli dziecko jest za małe, aby połknąć pigułkę, można ją umieścić w żołądku podczas snu.
Leczenie
Osoby, które mają uchyłek Meckela, ale nie prezentują żadnych objawów, nie będą wymagały leczenia. W przypadku wystąpienia krwawienia może być zalecany zabieg chirurgiczny w celu usunięcia uchyłka, potencjalnie z resekcją laparoskopową. U pacjentów z krwawieniem, perforacją jelita lub niedrożnością jelita leczenie polega na chirurgicznej resekcji zarówno samego uchyłka Meckela, jak i przylegającego odcinka jelita, a zabieg ten nazywany jest resekcją jelita cienkiego. U pacjentów bez żadnego z wymienionych powikłań leczenie obejmuje wyłącznie chirurgiczną resekcję uchyłka Meckela.
Jeśli jelita zostały uszkodzone w wyniku uchyłka, uszkodzona część jelita może również wymagać usunięcia. Osoby, które doświadczają utraty krwi w wyniku uchyłka Meckela, mogą również wymagać dożylnej terapii niedoboru żelaza lub transfuzji krwi w celu uzupełnienia utraconej krwi.
Zabieg chirurgiczny mający na celu skorygowanie uchyłka Meckela wiąże się zazwyczaj z niskim ryzykiem powikłań. Jednak po operacji mogą wystąpić pewne komplikacje. W szczególności może rozwinąć się tkanka bliznowata, która może spowodować zablokowanie jelit, które może zagrażać życiu i może wymagać dodatkowej operacji w celu usunięcia blokady.
Chirurgiczne usunięcie uchyłka zazwyczaj przywraca prawidłową czynność jelit. Chirurgia również zatrzymuje utratę krwi. Osoby, które przeszły operację uchyłka Meckela, mogą spodziewać się pełnego wyzdrowienia.
Profilaktyka i badania
Uchyłek Meckela pozostaje przez całe życie, chyba że zostanie usunięty chirurgicznie. Jest to choroba wrodzona, nie można jej zapobiec ani uniknąć.
Rokowanie długoterminowe jest doskonałe. Pacjenci mogą spodziewać się pełnego wyzdrowienia po zabiegu.
Bibliografia
Źródło zdjęcia: Pixabay.com
Więcej komentarzy...