Zespół cerebrasteniczny (zespół pourazowy, nerwica pourazowa, zespół powstrząsowy) to zestaw objawów, wynikających z niestabilności układu nerwowego, które mogą trwać przez tygodnie, miesiące lub rok po niewielkim lub umiarkowanym wstrząsie mózgu, łagodnej postaci urazowego uszkodzenia mózgu. Obraz kliniczny przypomina depresję i nerwicę neurasteniczną. Diagnozę można postawić, gdy objawy trwają dłużej niż trzy miesiące po urazie. Utrata przytomności nie jest konieczna do rozpoznania wstrząsu mózgu.
Cerebrastenia budzi wiele kontrowersji dotyczących nazewnictwa, patogenezy oraz orzecznictwa. Chociaż nie ma jednej, specyficznej metody leczenia, objawy można poprawić za pomocą leków i psychoterapii. Ważna jest edukacja na temat objawów i szczegółowe informacje na temat spodziewanego powrotu do zdrowia. Większość przypadków tego zespołu pourazowego rozwiązuje się po pewnym czasie.
Objawy
Objawy pourazowe obejmują:
Zawroty głowy
Zmęczenie
Drażliwość
Niepokój
Bezsenność
Utrata koncentracji i pamięci
Dzwonienie w uszach
Rozmyty obraz
Wrażliwość na hałas i światło
Rzadko pogorszenie smaku i zapachu
Nietolerancja alkoholu
Zaburzenia seksualne
Przyczyny
Patogeneza powstawania tego zaburzenia nie została do końca wyjaśniona i jest przyczyną kontrowersji i niezgody wśród klinicystów.
Niektórzy eksperci uważają, że objawy pourazowe są spowodowane strukturalnym uszkodzeniem mózgu lub zaburzeniem systemu przesyłania informacji pomiędzy neuronami, spowodowanym uderzeniem, które doprowadziło do wstrząsu mózgu. Inni uważają, że objawy są związane z czynnikami psychologicznymi, dokładniej reakcją nerwicową związaną z okolicznościami urazu. Najczęstsze objawy cerebrastenii - ból głowy, zawroty głowy i problemy ze snem - są podobne do tych, które często występują u osób ze zdiagnozowaną depresją, zaburzeniami lękowymi lub zespołem stresu pourazowego. Najprawdopodobniej do powstania tego zaburzenia przyczyniają się zarówno czynniki psychiczne jak i organiczne.
Naukowcy nie ustalili dlaczego u niektórych osób, u których doszło do wstrząsu mózgu, rozwija się ten zespół objawów. Nie ma udowodnionego związku między ciężkością urazu, a prawdopodobieństwem wystąpienia uporczywych objawów po urazie mózgu. Jednak niektóre badania pokazują, że występowanie pewnych czynników jest częstsze u osób, u których rozwinął się zespół cerebrasteniczny. Czynniki te obejmują depresję, zaburzenia lękowe, zespół stresu pourazowego, znaczące stresory życiowe, zły system wsparcia społecznego i brak umiejętności radzenia sobie.
Diagnostyka
W badaniu przedmiotowym nie stwierdza się znacznych odstępstw od normy, jedyne zauważalne objawy mogą dotyczyć chwiejności neurowegetatywnej (drżenie powiek, drobne drżenie palców wyciągniętych rąk, potliwość, symetryczne wzmożenie odruchów głębokich). Nie są to jednak objawy swoiste, ponieważ są obecne również w zaburzeniach lękowych lub u osób nadpobudliwych.
W badaniu EEG uwidacznia się ogólne spłaszczenie zapisu oraz w niektórych przypadkach obecność rozsianych fal Theta.
Zespół cerebrasteniczny rozpoznawany jest na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem, po wykluczeniu istnienia innych zaburzeń. Do postawienia diagnozy pomocne może być wykorzystanie baterii testów psychologicznych i neuropsychologicznych.
Leczenie
Postępowanie w przypadku zespołu cerebrastenicznego zwykle obejmuje leczenie ukierunkowane na określone objawy. Farmakoterapia stosowana jest w przypadku pacjentów zmagających się z bólem głowy, bezsennością czy depresją.
Większość pacjentów z tym zespołem objawów kierowana jest na psychoterapię, która pozwala im odzyskać dobry nastrój i sprawność psychofizyczną. Najczęściej stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, która pozwala wpływać na emocje i zachowanie poprzez rozpoznanie i modyfikację myśli i przekonań. W sytuacjach takich jak uraz spowodowany wypadkiem komunikacyjnym lub napaścią w symptomatologii może dominować zespół stresu pourazowego, który należy rozpoznać i leczyć. Osoby z PTSD, depresją i zaburzeniami lękowymi najbardziej skorzystają z połączenia farmakoterapii i psychoterapii.
Pomocna może być także neuroterapia. Treningi za pomocą biofeedbacku EEG mogą zidentyfikować specyficzne wzorce fal mózgowych, które należy poprawić. Badania wykazały, że neuroterapia jest skuteczna w leczeniu zespołu pourazowego i innych zaburzeń o podobnych objawach.
Profilaktyka i badania
W większości przypadków objawy cerebrastenii dobrze reagują na leczenie i ustępują po pewnym czasie. W niektórch przypadkach objawy zespołu cerebrastenicznego mogą być początkiem otępienia pourazowego lub charakteropatii. Należy jednak pamiętać, że przedłużone utrzymywanie się objawów może sugerować symulację lub agrewację objawów z powodu postępowania odszkodowawczego.
Bibliografia
Grafika: 123rf.com
Więcej komentarzy...