Schorzenie psychiczne zaliczane do grupy zaburzeń pozorowanych, w klasyfikacji ICD-10 umieszczone w kategorii F68 - "Inne zaburzenia osobowości i zachowania u dorosłych". Dotknięte nim osoby pozorują lub celowo wywołują u siebie objawy chorobowe, a czasem fałszują wyniki badań, by wymusić na personelu medycznym hospitalizację bądź liczne procedury diagnostyczno-lecznicze. Chorobę opisał po raz pierwszy w 1951 r. w czasopiśmie "The Lancet" brytyjski hematolog i endokrynolog Richard Asher, który zaczerpnął nazwę przypadłości od nazwiska barona Karla Friedricha Hieronymusa von Münchhausena (1720–1797), który, według źródeł historycznych, niezwykle przekonująco opowiadał o swoich zmyślonych przygodach.
Objawy
Dla zespołu Münchhausena charakterystyczne są nie tyle konkretne objawy, co pewien styl życia. Cierpiąca na niego osoba funkcjonuje w społeczeństwie jako chora na niezwykle rzadkie i trudne do zdiagnozowania schorzenie, które zmusza ją do ciągłego poszukiwania opieki medycznej i nieustannych badań. Pacjent, nierzadko posiadający szeroką wiedzę medyczną, może jedynie relacjonować swoje objawy, udawać je (np. napad drgawek) albo świadomie je wywoływać, na przykład przerywając ciągłość tkanek, połykając ostre przedmioty czy przyjmując leki w dawkach wywołujących działania niepożądane. Zdarza się również fałszowanie dokumentacji medycznej lub podmienianie własnych badań na wyniki osoby rzeczywiście chorej, a także częste zmiany lekarzy bądź hospitalizacje w ośrodkach zdrowia znacznie oddalonych od domu.
Istotny jest fakt, że chory świadomie wywołuje patologiczne objawy, ale nie zdaje sobie sprawy z tego, co chce osiągnąć takim zachowaniem. Właśnie tym zespół Münchhausena różni się od hipochondrii i innych zaburzeń somatyzacyjnych, w których objawy nie są celowo wywoływane przez pacjenta, oraz od symulacji, która zwykle służy osiągnięciu konkretnych korzyści (materialnych lub społecznych).
Przyczyny
Podobnie jak w przypadku wielu chorób psychicznych, przyczyny zespołu Münchhausena nie zostały dokładnie poznane. Stosunkowo często współistnieje on z zaburzeniami osobowości (zwłaszcza osobowością narcystyczną), niska samooceną, tendencjami masochistycznymi i sadystycznymi oraz zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi. Uważa się, że większym ryzykiem jego wystąpienia obarczone są osoby, które w dzieciństwie poważnie chorowały lub przeżyły traumatyczne wydarzenie, miały niedostępnych emocjonalnie lub przewlekle chorych rodziców albo wykonywały zawód medyczny (bądź marzyły o byciu lekarzem, ale nie udało im się tego dokonać). Osoby te często nie potrafią nawiązywać bliskich relacji w życiu dorosłym, a pozorowanie objawów chorobowych pozwala im zyskać współczucie i zainteresowanie otoczenia oraz zawrzeć - zwykle krótkotrwałe - znajomości.
Diagnostyka
Podstawą rozpoznania jest uważne przeanalizowanie dotychczasowej historii medycznej pacjenta. Należy zwrócić baczną uwagę na powtarzające się hospitalizacje z tego samego powodu, liczne interwencje chirurgiczne i częste zmiany lekarzy. Wskazówką może być współistnienie innych zaburzeń psychicznych. Niestety zespół Münchhausena często zostaje zdiagnozowany dopiero wówczas, gdy dojdzie do poważnych powikłań lub skomplikowanych interwencji medycznych.
Leczenie
Cierpiący na zespół Münchhausena niechętnie poddają się leczeniu, a typową reakcją na postawioną diagnozę jest zaprzeczenie i dalsze poszukiwanie opieki medycznej w innej placówce, nierzadko znacznie oddalonej od miejsca zamieszkania. Nie istnieją również strategie terapeutyczne opracowane specjalnie dla tej choroby. Pomóc może leczenie towarzyszących zaburzeń psychicznych oraz psychoterapia, która ma na celu uświadomienie pacjentom innych sposobów osiągania satysfakcji życiowej i ułatwienie nawiązywania relacji międzyludzkich. Szanse na pełne wyleczenie są jednak niewielkie, a choroba może stanowić zagrożenie życia ze względu na powtarzające się, szkodliwe ingerencje pacjenta we własne zdrowie.
Profilaktyka i badania
Nie istnieją badania jednoznacznie potwierdzające rozpoznanie zespołu Münchhausena. Badania obrazowe i laboratoryjne wykonuje się jedynie po to, by wykluczyć pozorowane przez pacjenta choroby somatyczne, a w ich interpretacji należy zwrócić uwagę na wszelką niespójność.
Bibliografia
Synapsis.pl
en.wikipedia.org
Źródła grafiki: Steponerehab
Więcej komentarzy...