Tysiące pacjentów po urazie rdzenia kręgowego dowiadują się co roku, że już nigdy nie będą chodzić. Niektórzy mają jeszcze mniej szczęścia i nie mogą poruszać także koczynami górnymi. Co gorsza, uszkodzenie rdzenia skutkuje nie tylko zaburzeniami motoryki i czucia, ale upośledza również kontrolę nad zwieraczami, funkcje seksuane, a nawet tak pozornie odległe od tej części układu nerwowego czynności jak regulacja ciśnienia tętniczego czy temperatury ciała.
Wypadki komunikacyjne, upadki z wysokości, niefortunne skoki do wody... To tylko niektóre z przyczyn trwałego uszkodzenia rdzenia kręgowego. Łączy je wspólny mianownik – ofiary to często osoby młode i niezwykle aktywne. Choroba odcina je bezpowrotnie od ulubionych zajęć, znacznie obniżając jakość życia. Rozpoczyna się walka o zdrowie, względną samodzielność i odnalezienie swojego miejsca na nowo. Rozwój fizjoterapii oraz nowoczesnych urządzeń wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych nieco ułatwia to zadanie, ale nie daje szans na pełne wyzdrowienie. Prowadzone zaś od ponad 50 lat badania nad metodami mającymi w pełni przywrócić działanie uszkodzonego rdzenia nie przyniosły zbyt obiecujących wyników. Aż do dziś.
W 2011 roku naukowcy z University of Louisville po raz pierwszy zaobserwowali niezwykłe możliwości elektrostymulacji. Zastosowali wówczas u sparaliżowanego pacjenta po urazie rdzenia kręgowego urządzenie stworzone pierwotnie do leczenia przewlekłego bólu. Po kilku miesiącach intensywnej rehabilitacji mężczyzna mógł samodzielnie stać oraz świadomie poruszać kończynami dolnymi w niewielkim zakresie. Zachęceni optymistycznym rezultatem badacze postanowili wykonać kolejny krok. We współpracy z firmą Medtronic stworzyli więc urządzenie przeznaczone stricte dla pacjentów z przerwanym rdzeniem kręgowym i wszczepili je pierwszym ochotnikom.
Wybrańcami była czwórka chorych między 20. a 30. rokiem życia, u których do urazu doszło około dwa lata wcześniej. Wszyscy z nich mieli sparaliżowane kończyny dolne, a uszkodzonie obejmowało rdzeń w końcowym odcinku szyjnym lub początkowym odcinku piersiowym kręgosłupa. Po wielu miesiącach elektrostymulacji oraz intensywnej rehabilitacji, jak mówią sami badani, stał się cud: dwoje z nich potrafi samodzielnie chodzić, a pozostała dwójka – stać i świadomie wykonywać ruchy w ograniczonym zakresie. Co więcej, potrafią oni również dostosować zakres i siłę ruchu do sugestii fizjoterapeutów czy specjalistycznej aparatury. Oznacza to, że w znacznej mierze odzyskali kontrolę nad funkcjami motorycznymi swojego ciała.
University of Louisville to nie jedyne miejsce, gdzie wydarzył się taki „cud”. Równie dobre rezultaty elektrostymulacji zaobserwowano u badanego w Mayo Clinic mężczyzny. Jak więc działa ta niesamowita metoda? Dotychczas wczelkie próby leczenia uszkodzeń rdzenia kręgowego koncentrowały się na zniszczonym obszarze – bez większych sukcesów. Świat nauki wiąże pewną nadzieję z przeszczepmi komórek macierzystych, lecz na wyniki przyjdzie jeszcze poczekać. Urządzenia do stymulacji są natomiast wszczepiane poniżej uszkodzonego rejonu, najczęściej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Taka taktyka opiera się na hipotezie, że na tym obszarze zlokalizowane są ośrodki motoryczne mogące niezależnie od rdzenia kręgowego sterować ruchami kończyn dolnych – pod warunkiem, że zostaną odpowiednio pobudzone.
Aby elektrostymulacja rdzenia kręgowego nie miała przed nimi tajemnic, naukowcy planują badania na znacznie większej i bardziej zróżnicowanej grupie osób. Chcą m.in. ocenić wyniki u pacjentów w 5-6. dekadzie życia oraz takich, u których do urazu doszło wiele lat temu. Warto również sprawdzić, czy raz otrzymane efekty utrzymają się po usunięciu stymulatora, jedynie dzięki odpowiedniej fizjoterapii. Jednak póki co trudno będzie namówić beneficjentów elektrostymulacji do postawienia na szali dopiero co przywróconej im samodzielności i sprawności.
Źródła:
Źródło grafiki: 123rf.com
Więcej komentarzy...