Amerykańska Agencja Żywności i Leków (ang. Food and Drug Administration, FDA) w trybie przyspieszonym dopuściła do obrotu pierwszy lek służący do swoistej immunoterapii zaawansowanego potrójnie ujemnego raka piersi. Preparat jest połączeniem atezolizumabu z nab-paklitakselem, czyli swoistego przeciwciała anty - PD – L1 (więcej o receptorze PD-1 w artykule Immunoterapia nowotworów - dlaczego zasłużyła na Nobla?) i klasycznego chemioterapeutyku, których skuteczność i bezpieczeństwo potwierdzono m.in. w badaniu klinicznym IMpassion 130 nadzorowanym przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej. Atezolizumab z nab-paklitakselem został zarejestrowany do leczenia nieresekcyjnego, rozsianego lub miejscowo zaawansowanego potrójnie ujemnego raka piersi.
Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy występujący u kobiet. W Polsce co roku z jego powodu umiera około 5,5 tysiąca osób. Rak piersi powstaje z komórek gruczołu piersiowego. Początkowo rozwija się w formie ograniczonego guzka, lecz stosunkowo szybko daje przerzuty do węzłów chłonnych (głównie pachowych) oraz do narządów wewnętrznych (płuca, wątroba, kości, mózg). Zidentyfikowano wiele czynników, które w istotny sposób zwiększają ryzyko jego wystąpienia:
• Płeć żeńska
• Wiek po 45. roku życia
• Obciążenia genetyczne, przed wszystkim nosicielstwo mutacji BRCA
• Czynniki hormonalne - doustna antykoncepcja i hormonalna terapia zastępcza
• Bezdzietność, późna pierwsza ciąża
• Narażenie na promieniowanie jonizujące
• Łagodne zmiany rozrostowe rozpoznane podczas badań przesiewowych np. atypowy rozrost przewodowy lub atypowy rozrost zrazikowy
Objawy kliniczne raka piersi zależą od stadium jego zaawansowania w momencie wykrycia. Zwykle rozpoznawany jest przypadkowo podczas palpacyjnego badania piersi jako twardy, niebolesny guzek wyczuwalny dotykiem. Dzięki rozpowszechnieniu badań USG oraz przesiewowej mammografii raki piersi coraz częściej diagnozowane są jeszcze w stadium przedobjawowym, który daje największe szanse na skuteczne leczenie. Najczęstszymi objawami sugerującymi znaczne zaawansowanie procesu nowotworowego są: wciągnięcie i ból brodawki, owrzodzenie brodawki lub skóry piersi, wyciek z piersi oraz niewielkiego stopnia pogubienie lub nacieczenie więzadeł wieszadłowych gruczołu sutkowego tzw. obraz skórki pomarańczy. Rozwijającemu się rakowi piersi w wielu przypadkach towarzyszy powiększenie pachowych węzłów chłonnych, a w dalszych etapach także węzłów szyjno-nadobojczykowych.
Najważniejszym czynnikiem rokowniczym raka piersi jest stopień zaawansowania i zróżnicowania histopatologicznego pobranego wycinka oraz jego typ molekularny. Komórki raka piersi na swojej powierzchni mogą bowiem posiadać receptory progesteronowe, estrogenowe oraz wykazywać nadekspresję receptorów dla ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (HER2). Dzięki nim w leczeniu nowotworu gruczołu sutkowego, oprócz operacji klasycznej (amputacji sutka) lub oszczędzającej, radioterapii (wycięcie samego guza) i chemioterapii możliwe jest uzupełniające zastosowanie terapii hormonalnej przeciwko danym receptorom oraz terapii rekombinowanym ludzkim przeciwciałem łączącym się z receptorem HER2.
Niestety coraz częstszym typem raka piersi u młodych, obciążonych genetycznie kobiet jest tzw. potrójnie ujemny rak piersi. Nazwa ta oznacza, że komórki nowotworowe budujące masę konkretnego guza są pozbawione receptorów zarówno dla hormonów, jaki i dla receptora HER2. Zaawansowany potrójnie ujemny rak piersi cechuje się niekorzystnym rokowaniem, ponieważ szybko staje się oporny na typowe leczenie chemioterapeutykami i radioterapią, a ponadto brak receptorów uniemożliwia stosowanie celowanej terapii hormonalnej oraz lekami ukierunkowanymi na blokowanie aktywności receptora HER2.
Wyniki badania klinicznego trzeciej fazy Impass130 wykazały, że atezolizumab w połączeniu z nab-paklitakselem, czyli kombinacja immunoterapii i chemioterapii zmniejsza ryzyko progresji i zgonu z powodu potrójnie ujemnego raka piersi nawet o 40% w porównaniu do samej chemioterapii. Atezolizumab jest przeciwciałem monoklonalnym stosowanym w immunoterapii różnych nowotworów np. w raku płuca. Jego działanie w raku piersi polega na przywróceniu przeciwnowotworowej odpowiedzi układu odpornościowego - dzięki niemu limfocyt, który zbliża się do komórki nowotworowej jest w stanie ją zabić.
Potrójnie ujemny rak piersi jest niezwykle agresywną formą tego nowotworu. Szeroko dostępne metody leczenia przeciwnowotworowego w jego przypadku nie przynoszą oczekiwanych efektów. Eksperymentalna terapia łącząca standardową chemioterapię nab-paklitakselem z immunoterapią atezolizumabem wydaje się być - także wśród innych nowości w leczeniu nowotworów - najlepszą metodą wydłużającą życie kobietom chorym na potrójnie ujemnego raka piersi z przerzutami.
Drogie Panie - nie bójcie się badać!
Źródła:
Europejskie Towarzystwo Onkologii Medycznej ESMO
Grafika: 123rf.com
Więcej komentarzy...