Salony VR można spotkać już niemal na każdym rogu, a ceny wykorzystywanego w tej technologii sprzętu na tyle spadły, że niektórzy decydują się kupić na własność specjalne gogle i cieszyć się jej urokami w domowym zaciszu. Jednak wirtualna rzeczywistość kojarzy nam się głównie z rozrywką, a tymczasem immersja w starannie zaprojektowane, niezwykle realistyczne cyfrowe światy znajduje coraz więcej zastosowań w nauce. Przyjrzyjmy się zatem, jakie miejsce zajmuje obecnie VR w medycynie i czy jej pozycja z biegiem lat się umocni.
Wirtualna rzeczywistość pozwala nam całkowicie zanurzyć się w projektowanych obrazach, odwracając uwagę mózgu od innych bodźców. Z jej pomocą można więc sprawić, że nieprzyjemne czy niepożądane impulsy nie docierają do naszego układu nerwowego. Naukowcy postanowili przetestować, czy systematyczne korzystanie z technologii VR redukuje nieprzyjemne doznania u osób borykających się z przewlekłym bólem. I rzeczywiście – większość badanych odnotowała, że intensywność dolegliwości zmalała o co najmniej 25%. Udowodnioną skuteczność w leczeniu bólu przewlekłego mają również medytacja czy technika mindfulness, lecz lekarzom zazwyczaj trudno przekonać pacjentów do ich stosowania, gdyż preferują oni bardziej namacalne i szybko działające metody farmakologiczne. Nadużywanie przeciwbólowych leków opioidowych, które potrafią silnie uzależnić, osiągnęło w ostatnich latach apogeum. Wykazano jednak, że VR pomaga nakłonić opornych do wypróbowania niestandardowych metod i zredukować farmakoterapię. Wszak znacznie łatwiej zresetować mózg, gdy przeniesiemy się w wysokie góry Tybetu, gdzie do medytacji zaproszą nas buddyjscy mnisi.
Niezwykle wierne oddanie realnego świata pomaga również w diagnozowaniu i leczeniu schorzeń psychiatrycznych, takich jak PTSD, fobie, schizofrenia czy autyzm. VR wykorzystuje się w tzw. terapii ekspozycyjnej, polegającej na częstym narażaniu pacjenta na bodziec, który go przeraża. Osoby cierpiące na lęk wysokości przenoszą się dzięki specjalnym goglom na wysokogórskie przełęcze, panicznie bojący się wystąpień publicznych – na scenę, którą obserwuje tłum ludzi, a ofiary PTSD – w miejsce traumatycznego doświadczenia ze swoich wspomnień, np. na wojenny front. Częsta ekspozycja na nieprzyjemne obrazy sprawia, że mózg przestaje na nie reagować w gwałtowny sposób. Przerażający wcześniej bodziec już nie wywołuje ataków paniki czy chęć ucieczki, więc gdy pacjent zetknie się z nim w realnym życiu, potrafi zapanować nad swoimi emocjami.
Badano również zastosowanie wirtualnej rzeczywistości w rehabilitacji osób po udarze mózgu oraz w diagnozowaniu urazowego uszkodzenia mózgu. W pierwszym przypadku wykazano, że korzystanie z technologii VR znacznie poprawiło ogólną sprawność oraz ułatwiło wykonywanie codziennych czynności. W drugim z kolei okazało się, że obserwując chorych wykonujących precyzyjne ruchy w wirtualnym świecie, lekarze wychwytywali drobne deficyty neurologiczne, które umykały im w standardowym badaniu. Specjalnie dla cierpiących na autyzm stworzono aplikacje, które uczą ich identyfikować emocje rozmówców i lepiej odnajdywać się w kontaktach z ludźmi. Wierna symulacja transportu publicznego pomaga z kolei opracować skuteczniejsze terapie dla… schizofreników i cierpiących na zaburzenia paranoidalne. Zaobserwowano, że u takich pacjentów objawy często nasilają się w środkach komunikacji, a VR umożliwia psychiatrom identyfikację konkretnych bodźców wywołujących pogorszenie stanu pacjentów i prowadzenie dalszego leczenia w taki sposób, by unikać zaostrzeń w przyszłości.
Nie należy również pomijać roli wirtualnej rzeczywistości w edukacji personelu medycznego. Studenci wielu uczelni poznają tajniki anatomii czy fizjologii ludzkiego ciała już nie przy pomocy modeli, lecz systemów VR. Są one również wykorzystywane do planowania skomplikowanych, wieloetapowych operacji, gdy wizualizacje 3D nie wystarczają, oraz w symulacjach prostszych zabiegów i rozmów z pacjentami. Dzięki temu adepci sztuki medycznej przyswajają podstawowe umiejętności zanim jeszcze wejdą do sal chorych.
VR to zatem nie tylko ciekawy sposób na spędzenie wolnego popołudnia, ale i technologia mająca wiele do zaoferowania współczesnej medycynie. Wirtualne rzeczywistości przynoszą ulgę pacjentom cierpiącym na przewlekły ból, schorzenia psychiatryczne i neurologiczne, a lekarzom ułatwiają diagnostykę i zaplanowanie odpowiedniej terapii.
Źródła:
Źródło grafiki: 123rf.com
Źródło filmu: Universitat Basel
Więcej komentarzy...