W Polsce coraz więcej specjalistów obawia się nadejścia 3 fali koronawirusa. Od kilku dni, w 3 tygodniu lutego notujemy odwrotny trend – ilość zachorowań zamiast systematycznie spadać znów zaczyna rosnąć. Widmo lockdownu znanego z wiosny ubiegłego roku staje się coraz bardziej prawdopodobne. Ratunkiem są tutaj szczepionki, jednak fakty są druzgocące. Szczepimy się niezbyt chętnie i zbyt wolno. Podczas gdy w Izraelu zakończono już szczepienia młodzieży, a zaszczepić można było się chociażby w drodze do teatru, w Polsce zakończono szczenienia medyków (chociaż zdarzają się przypadki osób, które jeszcze czekają na swoją kolej), zaczęto szczepić osoby starsze powyżej 60. roku życia, ale w każdym województwie przesuwane są terminy o kilka lub kilkanaście dni dla szczepień drugą dawką. Rozpoczęły się szczepienia nauczycieli, to wciąż jest to kropla w morzu potrzeb. Dostawy szczepionek docierają do nas z opóźnieniem, pacjenci wciąż nie są przyjmowani w przychodniach, a jedynie telefonicznie, a oprócz tego pojawiają się teorie spiskowe i zastrzeżenia co do skuteczności szczepionek. Takie wątpliwości nie napawają optymistycznie, a jak jest naprawdę ze szczepionką AstraZeneca? Czy mamy czego się obawiać?
AstraZeneca – ulotka
COVID-19 Vaccine AstraZeneca (ChAdOx1-S [rekombinowana]) to produkt w postaci zawiesiny przeznaczany do wstrzykiwania w celu zapobiegania chorobie COVID-19, wywołanej przez wirusa SARS-CoV-2. Szczepionkę można podawać osobom dorosłym, które skończyły co najmniej 18 lat. Szczepionka zawiera w sobie białko wirusa, dzięki czemu pobudza układ immunologiczny do naturalnej obrony i tym samym zapewnia skuteczną ochronę przed wirusem SARS-CoV-2. Podanie szczepionki absolutnie nie może wywołać choroby COVID-19.
Zaszczepieni pacjenci powinni liczyć się z możliwymi skutkami ubocznymi, które powinny ustąpić po kilku dniach. Do takich objawów można zaliczyć podwyższoną temperaturę ciała, zaczerwienie w miejscu ukłucia, uczucie zmęczenia i ogólne złe samopoczucie, ból głowy, nudności, ból stawów (takie objawy mogą wystąpić u 1 osoby na 10). W przypadku możliwej reakcji alergicznej pacjent natychmiast powinien skorzystać z pomocy lekarskiej (dlatego po szczepieniu zalecane jest 15-minutowe pozostanie w punkcie szczepienia). Jeśli kiedykolwiek wystąpiła u pacjenta reakcja alergiczna na szczepionkę należy omówić wcześniej przyjęcie leku z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą.
Szczepionkę należy podawać z zachowaniem ostrożności osobom, które mdleją na widok igieł. Niewskazane jest podanie preparatu także osobom z gorączką powyżej 38°C. Co zaskakujące według informacji w ulotce preparat można zastosować u osób, które mają niewielką gorączkę lub zakażenie górnych dróg oddechowych, takie jak przeziębienie. Szczepionkę należy przyjmować również z zachowaniem ostrożności, kiedy osoby mają problemy z krzepliwością krwi, przyjmują leki rozrzedzające krew czy pacjenci otrzymujący leki osłabiające układ odpornościowy, wtedy działanie szczepionki może być mniej skuteczne. „Tak, jak w przypadku każdej innej szczepionki, cykl 2 dawek szczepionki COVID-19 Vaccine AstraZeneca może nie zapewniać pełnej ochrony wszystkim osobom, które ją otrzymały. Nie wiadomo, jak długo ochrona ta będzie się utrzymywać. Obecnie istnieją ograniczone dane dotyczące skuteczności szczepionki COVID-19 Vaccine AstraZeneca u osób w wieku 55 lat i starszych.” Oczywiście większość lekarzy i wirusologów przyznaje, że lepiej przyjąć szczepionkę nawet o mniejszej skuteczności, niż nie przyjąć jej wcale, jednak jak widać producent otwarcie przyznaje, że dane z badań są jeszcze niekompletne i sugeruje, że musimy poczekać na dalsze wyniki.
To jednak absolutnie nie powinno osłabiać chęci szczepienia się. Szczepionki mogą sprawić że przejdziemy chorobę łagodniej - nie trafimy pod respirator, unikniemy powikłań, a biorąc pod uwagę jak podstępny jest koronawirus powinniśmy chętnie korzystać z możliwości szczepienia. Kobiety w ciąży lub karmiące piersią i te planujące zajście w ciążę według ulotki powinny najpierw skonsultować się z medykiem przed aplikacją preparatu. Producent ostrzega, że szczepionka zawiera w niewielkich ilościach sód 1mmol sodu (23mg) na dawkę 0,5 ml i alkohol 2 mg alkoholu (etanolu) na dawkę 0,5 ml, co nie powinno wywoływać żadnych skutków.
Podawanie szczepionki powinno odbyć się dwukrotnie w odstępie od 4 do 12 tygodni. Bardzo ważne jest, aby zgłosić się na drugie szczepienie. W przypadku absencji, pacjent może nie być wystarczająco odporny na wirusa. Szczepionkę COVID-19 Vaccine AstraZeneca podaje się jako wstrzyknięcie 0,5 ml do mięśnia (najczęściej górnej części ramienia). Po wstrzyknięciu szczepionki pacjent powinien pozostawać przez kwadrans pod obserwacją. Bardzo istotne jest właściwe przechowywanie szczepionki w lodówce, w temperaturze 2°C – 8°C. Nie należy jej zamrażać. Po otwarciu fiolki należy ją przechowywać nie dłużej niż 48 godzin w lodówce, w podanej wcześniej temperaturze. W tym czasie lek może być jednorazowo przechowywany i używany w temperaturze do 30°C przez maksymalnie 6 godzin. Po tym czasie produkt należy wyrzucić. W ulotce pojawia się także informacja dotycząca składu szczepionki.
Jedna dawka (0,5 ml) zawiera:
- „Adenowirus szympansi z sekwencją kodującą glikoproteinę S (ang. Spike) wirusa SARS-CoV-2 ChAdOx1-S*, nie mniej niż 2,5 x 108 jednostek zakaźnych. *Wytworzony w genetycznie zmodyfikowanych, ludzkich embrionalnych komórkach nerki (HEK) 293, z wykorzystaniem technologii rekombinacji DNA.” Substancja ta została wykorzystana w szczepionce do transportu, wirus jest tak zmodyfikowany, aby nie mógł zainfekować człowieka – nie jest zdolny do replikacji. Zastosowanie ludzkiego adenowirusa mogłoby osłabić skuteczność szczepionki, gdyż ludzkie adenowirusy np. wywołujące przeziębienie są szeroko rozpowszechnione w populacji i w związku z tym u ludzi może występować naturalna odporność przeciwko nim. Linia komórkowa HEK293 jest często stosowana w badaniach biomedycznych, bo jest łatwa w hodowli i charakteryzuje się szybkim wzrostem.
- Lek zawiera organizmy modyfikowane genetycznie (GMO). Szczepionka mRNA jaką jest AstraZeneca pozostaje w cytoplazmie, gdzie znajdują się rybosomy i nie wnika do jądra i nie może wchodzić w interakcje z DNA ani powodować w nim żadnych zmian, co oznacza, że w żaden sposób nie dokonuje zmian w DNA ludzkiego organizmu. GMO było natomiast niezbędne, aby móc przyspieszyć prace nad lekiem.
- Inne substancje pomocnicze to: L-histydyna, L-histydyny cholorowodorek jednowodny, magnezu chlorek sześciowodny, polisorbat 80 (E433), sacharoza, disodu edetynian (dwuwodny), woda do wstrzykiwań.
Producent ponadto zaznacza, że lek będzie dodatkowo monitorowany, a wszystkie niepożądane działania można zgłaszać według wytycznych z ulotki.
Bibliografia:
COVID-19 Vaccine AstraZeneca zawiesina do wstrzykiwań
Źródło zdjęcia: pixabay.com
Więcej komentarzy...